Patolojide neye bakılır?

Patoloji, hastalıkların nedenlerini ve gelişim mekanizmalarını inceleyen bir tıp dalıdır. Genellikle, bir hastalık tanısı koymak veya hastalığın seyrini anlamak için patolojik incelemeler yapılır. Peki, bir patoloji laboratuvarında tam olarak neye bakılır? Bu yazımızda, patolojinin temel inceleme alanlarına ve süreçlerine yakından bakacağız.

Patoloji Laboratuvarında İncelenen Temel Materyaller

Patoloji laboratuvarları, vücuttan alınan çeşitli örnekleri inceler. Bu örnekler genellikle biyopsi, cerrahi olarak çıkarılan dokular, vücut sıvıları (kan, idrar, BOS vb.) ve sitolojik örnekler (sürüntü, fırçalama) olabilir. Her bir örnek türü, farklı inceleme yöntemleri gerektirebilir.

Örneğin, bir biyopsi örneği alındığında, bu doku örneği özel kimyasallar ile sabitlenir, kesitler alınır ve mikroskop altında incelenmek üzere lamlara yerleştirilir. Cerrahi olarak çıkarılan tümörler ise, hem makroskopik (çıplak gözle) hem de mikroskopik olarak detaylı bir şekilde incelenir.

Mikroskopik İnceleme ve Tanı Süreci

Patolojik incelemenin en önemli aşaması, mikroskop altında yapılan değerlendirmedir. Patologlar, özel boyalarla renklendirilmiş doku kesitlerini mikroskop altında inceleyerek hücrelerin yapısını, düzenini ve olası anormalliklerini değerlendirirler. Bu inceleme sırasında, hücrelerin büyüklüğü, şekli, çekirdek yapısı ve diğer özellikleri dikkate alınır.

Mikroskopik inceleme, bir hastalığın tanısını koymak, hastalığın türünü ve derecesini belirlemek, tedaviye yanıtı değerlendirmek ve prognozu (hastalığın olası seyrini) tahmin etmek için kullanılır. Örneğin, bir kanser tanısı konulduğunda, patologlar tümörün tipini, evresini ve grade'ini belirleyerek tedavi planlamasına yardımcı olurlar.

Ek İnceleme Yöntemleri: İmmünohistokimya ve Moleküler Patoloji

Günümüzde, patoloji laboratuvarlarında sadece mikroskopik inceleme ile yetinilmemektedir. İmmünohistokimya ve moleküler patoloji gibi ek inceleme yöntemleri de sıklıkla kullanılmaktadır. İmmünohistokimya, doku kesitlerindeki belirli proteinlerin varlığını ve dağılımını belirlemek için antikorlar kullanır. Bu yöntem, tanı koymada ve tedaviye yanıtı öngörmede çok değerlidir.

Moleküler patoloji ise, DNA ve RNA gibi genetik materyalleri inceleyerek hastalıkların moleküler düzeydeki nedenlerini anlamaya çalışır. Bu yöntem, özellikle kanser tanısında ve kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesinde önemli bir rol oynar.

Patoloji, hastalıkların teşhis ve tedavisinde kritik bir rol oynayan, sürekli gelişen bir tıp dalıdır. Laboratuvarlarda yapılan detaylı incelemeler sayesinde, hastalıkların nedenleri daha iyi anlaşılır ve hastalara daha etkili tedaviler sunulabilir. Patologların titiz çalışmaları, sağlıklı bir geleceğe katkıda bulunmaktadır.