Masal Kuranda Geçiyor mu?

Masal Kur'an'da Geçiyor mu?

Şimdi hiç lafı dolandırmayacağım, "masal" kelimesi Kur'an'ın içinde doğrudan bir kelime olarak geçmiyor. Ama bu, Kur'an'ın masalsı anlatımlara, kıssalara veya öğüt verici hikayelere yer vermediği anlamına gelmez. Tam tersine, Kur'an'ın anlatım dilinde, özellikle geçmiş kavimlerin hikayeleri ve peygamber kıssaları üzerinden aktarılan çok sayıda ibretlik olay var. Bunlar, bizim bugün "masal" olarak tanımladığımız, hayal ürünü, eğlence amaçlı anlatılardan çok farklı bir kategoride yer alıyor.

Kur'an'daki Kıssalar: Eğlence mi, İbret mi?

Kur'an'da anlatılan kıssalar, yani peygamberlerin ve önceki toplulukların hikayeleri, kesinlikle eğlendirmek veya zaman geçirmek için anlatılmaz. Her bir kıssanın, okuyucuya veya dinleyiciye derin bir ders verme, ahlaki bir mesaj iletme veya Allah'ın kudretini gösterme gibi belirli bir amacı vardır. Örneğin, Yusuf kıssası (Yusuf Suresi), sabrın, tevekkülün, affetmenin ve ilahi planın mükemmel bir örneğidir. Hz. Musa ve Firavun kıssası (birçok surede geçer), zulmün sonunu ve Allah'ın mazlumları nasıl desteklediğini gözler önüne serer.

• Amaç: İbret almak, düşünmek, akıl yürütmek ve doğru yolu bulmak.
• Gerçeklik Temeli: Anlatılan olayların, Allah katında gerçekliği olan olaylar olduğuna inanılır. Bunlar, uydurulmuş hikayeler değil, yaşanmış ve ders çıkarılması gereken vakalardır.
• Tekrar: Aynı kıssanın farklı surelerde, farklı detaylarla anlatılması, her seferinde farklı bir yönüne dikkat çekmek içindir. Bu da onların "masal" değil, üzerinde düşünülmesi gereken hakikatler olduğunu gösterir.

Deneyimlerime göre, bu kıssalar, insan psikolojisini, toplum dinamiklerini ve ilahi yasaları anlamak için eşsiz birer kaynaktır. Bir masal, genelde "bir varmış bir yokmuş" ile başlar ve gerçek dışı unsurlar içerir. Kur'an kıssaları ise, insanlık tarihinde vuku bulmuş, peygamberler aracılığıyla tebliğ edilmiş ve insanlığa yol göstermek için vahyedilmiş olaylardır.

"Eski Masallar" Suçlaması ve Kur'an'ın Cevabı

Peki, Kur'an'da masal kelimesi geçmezken, neden bazen Kur'an'daki anlatımlar "eski masallar" olarak nitelendirilir? Bu ifade, genellikle inkarcılar tarafından, peygamberimize ve getirdiği mesaja karşı bir eleştiri veya küçümseme aracı olarak kullanılmıştır. Kur'an, bu tür suçlamalara bizzat cevap verir. Örneğin, bazı ayetlerde inkarcıların Kur'an'ı "evvelkilerin masalları" (esatirü'l-evvelin) olarak nitelendirdiği belirtilir ve bu iddia reddedilir. Allah, Kur'an'ın doğru, hakikat ve kendisinden geldiğini vurgular.

Örnek ayetler (mealen):

• "Onlara ayetlerimiz okunduğu zaman, 'İşittik, dilesek biz de bunun benzerini söyleriz, bu eskilerin masallarından başka bir şey değildir' derlerdi." (Enfal Suresi, 31)
• "Andolsun, biz onlara bu Kur’an’da her türlü misali verdik. Yine de inkârcıların çoğu inkârlarında direttiler." (İsra Suresi, 89)

Bu ayetler, Kur'an'ın kendisinin bu "masal" yakıştırmasına nasıl karşı çıktığını ve bu tür ithamları nasıl çürüttüğünü net bir şekilde ortaya koyar. Kur'an, kendisinin bir masal değil, aksine doğruluk ve hidayet rehberi olduğunu ısrarla vurgular.

Pratik İpuçları: Kıssaları Nasıl Anlamalıyız?

Kur'an'daki kıssaları okurken, onları birer masal gibi değil, birer ders kitabı gibi ele almak gerekir. İşte sana birkaç pratik ipucu:

• Ana Mesajı Ara: Her kıssanın altında yatan temel mesajı, ahlaki dersi veya ilahi prensibi bulmaya çalış. "Bu olaydan benim için ne gibi bir ders çıkıyor?" diye sor kendine.
• Karakterlerin Motivasyonlarını İncele: Peygamberlerin ve diğer karakterlerin (Firavun, Nemrut, Karun vb.) neden öyle davrandığını, neyin onları yönlendirdiğini düşün. Bu, insan doğasını anlamana yardımcı olur.
• Tarihi Bağlamı Düşün: Kıssaların anlatıldığı dönemin sosyal, kültürel ve siyasi koşulları hakkında biraz araştırma yapmak, olayın derinliğini daha iyi kavramana yardımcı olabilir.
• Kur'an'ın Bütünlüğü İçinde Değerlendir: Bir kıssayı, Kur'an'ın genel mesajı ve diğer ayetlerle olan ilişkisi içinde değerlendir. Tek başına bir hikaye olarak değil, büyük bir tablonun parçası olarak gör.
• Tekrar Oku ve Düşün: Bir kıssayı bir kerede anlamak zor olabilir. Farklı zamanlarda tekrar okumak, her seferinde yeni bir detay veya anlam keşfetmene olanak tanır.

Özetle, Kur'an'da "masal" kelimesi geçmese de, "kıssa" adı verilen ve ibret verici gerçek olaylara dayanan anlatımlar bolca bulunur. Bunlar, eğlence amaçlı uydurma hikayeler değil, insanlığa yol göstermek ve doğruyu yanlıştan ayırmak için gönderilmiş ilahi derslerdir. Bu kıssaları doğru bir şekilde anlamak, hem Kur'an'ı hem de kendi hayatımızı daha iyi kavramamıza yardımcı olur.