Namaz nasıl kılınır ve neler okunur?
Namaz Nasıl Kılınır ve Neler Okunur?
Namaz, İslam'ın temel direklerinden biri. Belki de bu yüzden nasıl kılınacağını tam olarak öğrenmek ve her adımda ne okunduğunu bilmek içimizde hep bir istek. Deneyimlerime göre, bu yolculukta en güzeli, basit ve anlaşılır bir şekilde ilerlemek. Gel, bu kutsal ibadetin adımlarını birlikte gözden geçirelim.
Namazın Temel Adımları ve Okunacaklar
Her namaz, belirli bir düzen içinde gerçekleşir. Bu düzen, hem ruhsal hem de fiziksel bir disiplin sağlar. Namazın ana rükünleri (temel farzları) şunlardır: Kıyam, Kıraat, Rükû ve Secde.
- İftitah Tekbiri (Namazı Başlatma)
Namazın en başında yaptığımız şey, "Allahu ekber" diyerek ellerimizi kaldırmak ve namaza başlamaktır. Bu, Allah'ın her şeyden büyük olduğunu ifade eder. Ellerimizi kulaklarımızın hizasına kadar kaldırabiliriz. Kadınlar için ise genellikle göğüs hizasına kadar kaldırmak yeterlidir.
Pratik İpucu: İftitah tekbirini alırken içten bir niyetle Allah'a yönelmek, namazın huşuunu artırır.
- Kıyam (Ayakta Durma) ve Kıraat (Okuma)
Tekbirden sonra ayakta dururuz. Bu duruşa "kıyam" denir. Kadınlar ayaklarını birleştirir, erkekler ise hafifçe aralık bırakabilir (yaklaşık dört parmak kadar). Elleri bağlamak da bu aşamadadır. Genellikle erkekler sağ elini sol elinin üzerine koyarak göbek altında veya göğüs üzerinde tutar. Kadınlar ise sağ elini sol elinin üzerine koyarak göğüs üzerinde tutabilir.
Bu ayakta duruş sırasında belirli sureler ve dualar okunur. Bu okumalara "kıraat" denir.
- Eûzü Besmele: Fatiha Suresi'nden önce "Eûzü billâhi mineş-şeytânir-racîm" (Kovulmuş şeytanın şerrinden Allah'a sığınırım) ve "Bismillâhir-rahmanirrahim" (Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla) okunur.
- Fatiha Suresi: Namazın her rekatında mutlaka okunması gereken en önemli suredir. "Elhamdülillâhi rabbil'âlemîn..." diye başlar.
- Zamm-ı Sure (Ek Sure): Fatiha'dan sonra kısa sureler veya Kur'an'dan ayetler okunur. Genellikle Kevser Suresi, İhlâs Suresi, Felâk Suresi ve Nâs Suresi gibi kısa ve manası güçlü sureler tercih edilir. Örneğin, İhlâs Suresi'ni okuyabilirsin: "Kul hüvellâhu ehad..."
Pratik İpucu: Başlangıçta ezberinde kısa sureler olması, namazını daha akıcı hale getirir. Birkaç tanesini her gün tekrar ederek ezberleyebilirsin.
- Rükû (Eğilme)
Kıraat bittikten sonra tekrar "Allahu ekber" diyerek ellerimizi dizlerimize koyup yaklaşık 90 derece eğiliriz. Bu duruşa "rükû" denir. Rükûdayken en az üç defa "Sübhâne rabbiyel'azîm" (Azamet sahibi Rabbim, seni tesbih ederim) denilir.
Pratik İpucu: Rükûda belin düzgün durduğundan emin olmak, hem sağlık açısından iyidir hem de ibadetin amacına uygunluk sağlar.
- Kıyam-ı İtidal (Doğrulma)
Rükûdan sonra yine "Semi'allâhu limen hamideh" (Bizi hamdedeni Allah duyar) diyerek doğruluruz. Doğrulduktan sonra ise "Rabbenâ lekel-hamd" (Ey Rabbimiz, hamd sanadır) deriz. Bu duruşa "kıyam-ı itidal" denir.
- Secde (Alnı Yere Koyma)
Kıyam-ı itidalden sonra "Allahu ekber" diyerek secdeye gideriz. Secdede yedi uzuv yere temas eder: alın, iki el, iki diz ve iki ayak ucu. Secdedeyken en az üç defa "Sübhâne rabbiyel'alâ" (Yüce Rabbim seni tesbih ederim) denilir. Secde, namazın en önemli ve huşu dolu anlarından biridir.
Pratik İpucu: Secdede iken uzun süre kalıp, Allah'tan dileklerini içtenlikle isteyebilirsin. Bu an, dua için en makbul anlardan biridir.
- Celse (İki Secde Arası Oturma)
İlk secdeden sonra "Allahu ekber" diyerek kısa bir süre otururuz. Bu oturuşa "celse" denir. Ardından tekrar "Allahu ekber" diyerek ikinci secdeye gideriz. İkinci secdede de aynı şekilde "Sübhâne rabbiyel'alâ" denilir.
- Tahiyyat ve Son Oturuş (Tefekkür)
İkinci rekattan sonra otururken "Et-tahiyyâtü lillâhi vessalavâtü vettayyibât..." diye başlayan "Et-tehiyyâtü" duası okunur. Bu oturuş, namazın sonunda yapılan oturuşa benzer. Erkekler sol ayağını yere yayarak oturur, sağ ayağını dik tutar. Kadınlar ise sol kalçasının üzerine oturarak ayaklarını sağ tarafa çıkarır.
Son oturuşta ise tahiyyat duasından sonra "Allâhümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed..." diye başlayan "Salavât-ı şerîfe" ve ardından da "Rabbenâ âtinâ fîd-dünyâ haseneten ve fîl'âhireti haseneten ve kínâ azâben-nâr..." diye başlayan "Rabbenâ âtinâ" duası gibi çeşitli dualar okunabilir.
Pratik İpucu: Son oturuş, hem bir nevi iç hesaplaşma hem de Allah'a yakarış için harika bir fırsattır. Bu duaları ezberlemek, namazının manevi derinliğini artıracaktır.
Selâm Verme (Namazı Bitirme)
Namazın son aşaması "Es-selâmu aleyküm ve rahmetullâh" diyerek önce sağa, sonra sola selam vermektir. Bu, namazı tamamladığımız anlamına gelir. Selam verirken yüzümüzü sağa ve sola çeviririz.
Deneyimlerime göre, her adımın anlamını düşünerek kılınan bir namaz, çok daha farklı bir boyut kazanır. Başlangıçta belki biraz pratik gerektirir ama zamanla bu hareketler ve okumalar senin bir parçan haline gelecektir.