Kızılay Kimler kan veremez?

Kızılay'a Kan Vermek İsteyenler İçin Bilmeniz Gerekenler

Kan bağışı, hayat kurtaran çok değerli bir eylem. Kızılay da bu kutsal görevin en önemli noktalarından biri. Ama her isteyen kan veremiyor. Tecrübelerime göre, bu konuda kafalarda bazı soru işaretleri olabiliyor. Gelin, bu bilinmesi gerekenleri netleştirelim.

Kimler Kan Veremez?

Kan bağışı için belirlenen bazı temel kriterler var. Bunlar hem bağışçının sağlığını korumak hem de kanın güvenli bir şekilde ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını sağlamak için konulmuş kurallar. En sık karşılaşılan durumları ve detaylarını ele alalım.

Sağlık Durumu ve Geçici Engeller

Bazı sağlık sorunları veya durumlar nedeniyle geçici olarak kan veremezsin. Bu durumlar genellikle tedavi sonrası veya belirli bir süre beklenerek aşılabilecek şeylerdir.

• Enfeksiyonlar: Üşütme, grip, ishal gibi basit enfeksiyonlarda iyileştikten sonra en az 1 hafta beklenmesi gerekiyor. Daha ciddi enfeksiyonlar için bu süre uzayabilir.
• Ateşli Hastalıklar: Vücut direncin düştüğü için ateşli bir hastalık geçirdiysen, iyileşip kendini tamamen dinç hissedene kadar kan vermemelisin. Genellikle ateşin düştükten sonra en az 2 hafta beklenir.
• Ağız ve Diş Sağlığı: Diş çekimi veya küçük cerrahi işlemler sonrası 24 saat beklenmesi yeterli olabilir. Ancak büyük diş operasyonları veya ağız içi cerrahilerde bu süre 1 haftaya kadar uzayabilir.
• Aşılar: Bazı aşılar sonrası belirlenmiş bekleme süreleri vardır. Örneğin, canlı virüs aşıları (kızamık, kabakulak, kızamıkçık gibi) sonrası 4 hafta beklemen gerekirken, inaktive aşılar (grip aşısı gibi) sonrası genellikle 24 saat yeterlidir.
• İlaç Kullanımı: Kullandığın ilaçlar kan bağışına engel olabilir. Özellikle antibiyotikler, tansiyon ilaçları, kan sulandırıcılar gibi bazı ilaçların kullanımını bırakma süresi veya ilacın türüne göre farklılık gösterebilir. Kızılay'a bağış yapmaya gittiğinde durumu mutlaka yetkililere bildir.
• Ameliyatlar: Geçirdiğin ameliyatın türüne ve iyileşme sürecine göre kan bağışı yapamazsın. Küçük cerrahi işlemler sonrası kısa bir süre beklenirken, büyük operasyonlar için 3 ila 12 ay gibi bekleme süreleri olabilir.

Kronik Hastalıklar ve Kalıcı Engeller

Bazı kronik hastalıklar veya sağlık durumları, kan bağışını kalıcı olarak engelleyebilir. Bu durumlar, hem kendi sağlığın hem de kanın gideceği kişinin sağlığı açısından önemlidir.

• Kronik Hastalıklar: Şeker hastalığı (kontrol altında olmayan), yüksek tansiyon (kontrol altında olmayan), kalp hastalıkları, böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, kanser, astım (ileri düzeyde), tiroit sorunları (kontrol altında olmayan) gibi kronik rahatsızlıkların varsa, bu durumlar kan bağışına engel teşkil edebilir. Bu konuda doktorunla görüşmek en doğrusudur.
• Enfeksiyon Hastalıkları (Kalıcı): Hepatit B, Hepatit C, HIV/AIDS gibi kan yoluyla bulaşan enfeksiyon hastalıklarına sahipsen kesinlikle kan veremezsin. Bu hastalıklar hem senin sağlığını hem de kan alacak kişinin hayatını riske atar.
• Kan Hastalıkları: Anemi (kansızlık), lösemi, hemofili gibi kanla ilgili ciddi rahatsızlıkların varsa kan veremezsin.
• Kilo Durumu: Kadınlar için en az 45 kg, erkekler için en az 50 kg ağırlığında olmak gereklidir. Kilonun düşük olması da kan bağışına engel olabilir.
• Yaş Sınırı: Kan bağışı için genel olarak 18 yaşını doldurmuş olmak ve 65 yaşını geçmemiş olmak istenir. Ancak bazı durumlarda doktor onayıyla 65 yaş üstü de bağış yapabilir.

Riskli Davranışlar ve Yaşam Tarzı

Bazı yaşam tarzı seçimleri ve riskli davranışlar da kan bağışına engel olabilir. Bunlar genellikle kanın bulaşıcı hastalıklarla kontamine olma riskini artırdığı için önemlidir.

• Uyuşturucu Kullanımı: Damar içi uyuşturucu madde kullananlar kesinlikle kan veremez.
• Riskli Cinsel Davranışlar: Birden fazla kişiyle korunmasız cinsel ilişki yaşayanlar, HIV ve diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar açısından riskli kabul edildiği için belirli bir süre kan veremeyebilir.
• Yolculuklar: Sıtma gibi endemik hastalıkların görüldüğü bölgelere seyahat edenler, döndükten sonra belirli bir süre beklemek zorundadır. Bu süre, gidilen bölgeye göre değişir.

Pratik İpuçları ve Öneriler

Kan bağışı yapmaya karar verdiysen, birkaç basit ön hazırlık süreci daha rahat hale getirebilir.

• Bol Su İç: Bağıştan önceki gün ve bağış günü bol bol su içmek, kanının daha kolay akmasını sağlar.
• Tok Ol: Aç karnına kan vermekten kaçın. Hafif ve sağlıklı bir kahvaltı veya öğün tüketmiş olman önemlidir. Çok yağlı yiyeceklerden uzak durmak iyi olur.
• Dinlenmiş Ol: Yorgun veya uykusuzken kan vermemelisin. Dinlenmiş bir vücut, bağış sürecini daha konforlu hale getirir.
• Açıklık: Herhangi bir sağlık sorunun, kullandığın ilaç veya geçirdiğin bir rahatsızlık varsa, bunu bağış öncesinde ilgili sağlık personeline mutlaka açıkla. Dürüstlük hem senin hem de alacak kişinin sağlığı için en önemli unsurdur.
• Bilgi Al: Kızılay'ın web sitesinde veya bağış noktalarında güncel ve detaylı bilgilere ulaşabilirsin. Aklına takılan herhangi bir şeyi sormaktan çekinme.

Unutma, kan vermek cesaret ister ama aslında senin bir iyiliğinle başlar. Bu kurallar, bu iyiliğin en güvenli şekilde ihtiyaç sahiplerine ulaşmasını sağlamak içindir.