Makatta çatlak olduğu nasıl anlaşılır?
Makatta Çatlak (Anal Fissür) Nasıl Anlaşılır?
Makatta çatlak, yani anal fissür, hepimizin başına gelebilecek, oldukça can sıkıcı bir durum. Ama korkulacak bir şey değil, sadece ne olduğunu bilmek ve doğru adımları atmak gerekiyor. Deneyimlerime göre, bu durumun en belirgin işaretleri ağrı ve kanama. Bu iki ana belirti üzerinden durumu nasıl anlayabileceğini detaylıca anlatacağım.
- Ağrı: Acımasız Bir İşaretçi
Makatta çatlak denince akla ilk gelen şey genellikle şiddetli, keskin bir ağrı. Bu ağrı, özellikle tuvalet sırasında ve sonrasında hissedilir. Sanki cam kırığı varmış gibi bir his tarif ediliyor çoğu zaman. Bazı durumlarda bu ağrı, tuvaletten sonra birkaç dakika ile saatlerce sürebilir. Neden mi? Çünkü anal kanalın kasları çok hassas ve bu çatlak, her dışkılama ile tekrar açılıyor. Bu da kas spazmına ve dolayısıyla daha fazla ağrıya yol açıyor. Hatta bazen o kadar şiddetli oluyor ki, kişi tuvalete gitmekten çekiniyor.
Pratik Bilgi: Eğer tuvalet sonrası yanma, sızlama veya zonklama şeklinde bir ağrı yaşıyorsan ve bu birkaç tuvalet denemesinde de devam ediyorsa, bir anal fissür olma ihtimali yüksek.
- Kanama: Fark Edilmesi Kolay Bir Belirti
Diğer bir önemli işaret de kanama. Genellikle dışkının üzerinde parlak kırmızı, taze kan şeklinde görülür. Tuvalet kağıdında da leke şeklinde fark edilebilir. Bu kanama genellikle ağrıyla birlikte olur ama bazen tek başına da görülebilir. Önemli olan, kanın rengi. Eğer kan koyu renkteyse, bu durum daha farklı bir sorunun işareti olabilir, o yüzden parlak kırmızı ve taze kanama anal fissür için tipiktir.
Pratik Bilgi: Tuvalet sonrası tuvalet kağıdında veya klozetin içinde parlak kırmızı kan gördüğünde, hemen paniğe kapılma. Önce makatta çatlak ihtimalini düşün. Ancak kanama devam ederse veya miktarı artarsa mutlaka bir doktora görünmelisin.
- Diğer Belirtiler ve Durumun Kendini Göstermesi
Ağrı ve kanama dışında anal fissürün bazı başka belirtileri de olabilir. Bunlar arasında kaşıntı, akıntı veya makat bölgesinde bir şişlik hissi sayılabilir. Ama asıl önemli olan, bu durumun nasıl ilerlediği ve kendini nasıl gösterdiğidir.
- Akut Fissür: Genellikle yeni başlayan, yani birkaç haftadan kısa süredir devam eden çatlaklardır. Ağrı daha belirgindir, kanama daha tazedir. Bu aşamada tedaviye yanıt verme oranı yüksektir.
- Kronik Fissür: Eğer çatlak uzun süredir devam ediyorsa, yani birkaç aydan fazla, durum kronikleşmiş demektir. Bu durumda çatlağın kenarlarında sertleşme, küçük bir deri sarkması (sentinel pile) veya hemoroid gibi ek sorunlar da görülebilir. Kronikleşen fissürlerde tedavi süreci biraz daha uzayabilir.
Deneyimlerime Göre: Birçok insan, ilk belirtileri fark ettiğinde durumu göz ardı edebiliyor. Ancak ne kadar erken teşhis konulursa, tedavi o kadar kolay ve hızlı olur. Genellikle kabızlık veya sert dışkılama, anal fissürün en sık görülen nedenlerinden biridir. Bu yüzden dışkılama alışkanlıklarını düzenlemek çok önemlidir.
- Ne Yapmalı? İlk Adımlar ve Öneriler
Eğer makatta çatlak belirtileri taşıdığını düşünüyorsan, panik yapmadan şu adımları izleyebilirsin:
- Dışkıyı Yumuşat: En önemli adım bu. Bol su iç (günde en az 2-2.5 litre) ve lifli gıdalarla beslen. Sebze, meyve, tam tahıllar tüket. Gerekirse doktorun önerisiyle lif takviyeleri kullanabilirsin.
- Sıcak Oturma Banyoları: Günde 2-3 kez, 15-20 dakika boyunca ılık su dolu bir leğende oturmak, anal bölgedeki kasları gevşetir ve ağrıyı azaltır. Sadece su kullan, sabun veya kimyasal maddelerden kaçın.
- Tahrişten Kaçın: Tuvalet sonrası bölgeyi sertçe silmekten kaçın. Yumuşak tuvalet kağıdı kullan veya ıslak mendil (alkolsüz ve kokusuz olanları tercih et) kullanabilirsin.
- Ağrı Kesiciler: Doktorun önerisiyle topikal (krem veya merhem şeklinde) ağrı kesiciler kullanabilirsin.
Unutma: Eğer belirtiler birkaç hafta içinde düzelmezse veya şiddetlenirse, mutlaka bir genel cerrahi uzmanına veya proktoloji uzmanına başvurmalısın. Kendi kendine teşhis ve tedavi yöntemleri bazen durumu daha da kötüleştirebilir.