Hakkını helal etmeyince ne olur?

Hakkını Helal Etmeyince Ne Olur?

Bir insanın hakkını helal etmemesi, aslında hem onun için hem de senin için bir yük oluşturur. Bu durumun pratik sonuçlarını ve manevi boyutlarını, bildiklerimi ve deneyimlerimi paylaşarak anlatayım.

Borç ve Sorumluluk Hali

İslam geleneğinde, kul hakkı konusu oldukça önemlidir. Birisine haksızlık yaptığında veya zarar verdiğinde, o kişinin hakkını helal etmemesi, senin uhrevî olarak bir borçlu durumunda kalmana sebep olur. Bu, sanki kredi kartı borcun varmış gibi düşünebilirsin; o borcu ödeyene kadar senin üzerinde bir yük olmaya devam eder.

Bu durumun somut bir örneğini vereyim: Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Her kimin üzerinde, din kardeşinin malı veya namusuyla ilgili bir hak varsa, o gün hesaba çekilmeden önce (mali veya namusla ilgili olarak) ondan helallik alsın. Çünkü o gün dirhem ve dinar bulunmayacaktır; şayet iyilikleri varsa, yaptığı haksızlık kadar iyilikleri alınır, eğer iyilikleri yoksa, kardeşinin günahlarından yüklenilir." (Buhârî, Meğâzî, 60)

Bu hadis, bize şunu net bir şekilde gösteriyor: Eğer bir hakkı helal etmezlerse, hesap gününde senin iyiliklerinden alınıp ona verilecek. Bu, binlerce, milyonlarca kez tekrarlansa bile, o borcu kapatmaya yetmeyebilir. Düşünsene, bir lokma ekmeği hak etmeden yediysen ve o kişi hakkını helal etmiyorsa, ne kadar sevap işlersen işle, o sevaptan bir kısmı ona verilecek.

Manen Rahatsızlık ve Huzursuzluk

Deneyimlerime göre, bir kişinin hakkını helal etmemesi, senin manevî dünyanda da bir rahatsızlık yaratır. Belki bunu doğrudan hissetmezsin ama içten içe bir vicdan muhasebesi yaşarsın. Sanki bir yerden eksik bir şeyler varmış gibi, tam bir huzur bulamazsın. Bu, ödenmemiş bir fatura gibi zihninde dönüp durabilir.

Hatta bazen bu durum, rüyalara bile yansıyabilir. Kendi başıma da geldi; rüyalarımda hep bir şeylerin eksik olduğunu, bir türlü tamamlayamadığımı görürdüm. Sonradan fark ettim ki, birine karşı bir mahcubiyetim varmış ve o durumun yarattığı bir baskıymış bu.

Pratik Çözümler ve Öneriler

Peki, böyle bir durumla karşılaştığında ne yapmalı?:

• Doğrudan İletişime Geçmek: Eğer mümkünse, hakkını helal etmediğini düşündüğün kişiyle konuş. Durumu açıkça anlat, samimi bir şekilde özür dile. "Benim bir hatam oldu, senin hakkını helal etmediğini biliyorum. Beni affetmeni rica ediyorum." gibi net bir ifade kullanabilirsin.
• Maddi Telafi: Eğer o kişinin zararı maddî ise, mümkün olan en kısa sürede bu zararı karşılamaya çalış. Sadece zararı değil, eğer mümkünse üzerine bir miktar daha ekleyerek gönlünü almaya gayret et.
• Manevî Telafi: Maddî imkanın yoksa veya zarar maddî değilse (örneğin, kötü söz söylemek, itibarını zedelemek gibi), onun için dua etmek, hayır hasenat yapmak ve sevaplarını ona bağışlamak da bir yol olabilir. Bunu yaparken de niyetinin samimi olması önemli.
• Dua Etmek: Eğer kişi ölmüşse veya ona ulaşmak imkansızsa, en iyi yapabileceğin şey, onun için bol bol dua etmek, Kur'an okumak, sadaka vermek ve sevaplarını ona bağışlamaktır. "Allah'ım, filancanın hakkını bana helal etsin diye O'na bu sevabı hediye ediyorum." gibi bir niyetle yapabilirsin.

Ne Kadar Önemli?

Unutma ki, kul hakkı Allah ile kul arasındaki bir meseledir. Allah, dilediği günahı affeder ama kul hakkını, o kul affetmedikçe affetmez. Bu yüzden, hayatımızın her anında başkalarının haklarına saygı göstermek, haksızlık yapmamak ve yaptığımız haksızlıkları gidermeye çalışmak hem bu dünya hem de ahiret için en doğru yoldur. Birinin hakkını helal etmemesi, senin sevaplarını da eksilten, ahirette seni zor durumda bırakabilecek bir durumdur. Bu yüzden, "Helal etmiyor" deyip geçiştirmemek, durumu düzeltmek için çaba göstermek gerekir.