🗞️ Manisa Haber

Cerrahi el yıkama tekniği nasıl olmalıdır?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

Cerrahi El Yıkama: Neden Önemli ve Nasıl Yapılır?

Ameliyathaneye adım attığın an, el hijyeni senin için bir rutin değil, bir yaşam biçimi haline gelmeli. Cerrahi el yıkamanın amacı basit: üzerindeki geçici mikroorganizmaları yok etmek ve cerrahi alana steril bir giriş yapmak. Bu, hasta güvenliğinin temel taşı. Deneyimlerime göre, bu süreç sadece birkaç dakika süren bir işlem değil, aynı zamanda ciddi bir fark yaratma potansiyeli taşıyan bir adımdır.

Neden Bu Kadar Önemli?

Basit bir el yıkama, hastanın enfeksiyon kapma riskini dramatik şekilde azaltır. Cerrahi alanın steril kalması, ameliyat sonrası komplikasyonları önler. Unutma, senin ellerin hastanın vücuduna ilk temas eden yerlerden biri. Milyonlarca mikroorganizma gözle görülmez ama varlıkları büyük bir tehdit oluşturabilir. Örneğin, Staphylococcus aureus gibi bakteriler, uygunsuz el yıkama sonucunda cerrahi alan enfeksiyonlarının önemli bir nedenidir. Bu nedenle, her ameliyattan önce bu adımı titizlikle uygulamak zorundasın.

Adım Adım Cerrahi El Yıkama Tekniği

Cerrahi el yıkama, sıradan bir el yıkamadan çok daha farklıdır. Amaç, sadece görünür kiri temizlemek değil, aynı zamanda el ve ön kol derisindeki geçici florayı da en aza indirmektir. İşte izlemen gereken adımlar:

  • Hazırlık: Ameliyathaneye girmeden önce takılarını (yüzük, bilezik, saat) çıkarmalısın. Tırnakların kısa ve ojeden arınmış olmalı. Eğer yara veya kesik varsa, cerrahi el yıkamaya başlamadan önce mutlaka uygun bir bantla kapatılmalı.
  • Islatma ve Sabunlama: Dirsek seviyesinin üzerine kadar olan kollarını steril bir lavaboda dirseklerden başlayarak eline doğru akan su ile ıslat. Ardından, yeterli miktarda cerrahi el yıkama solüsyonunu (genellikle %4 klorheksidin glukonat veya iyot bazlı bir antiseptik) avucuna al.
  • Ovalama (En Az 2 Dakika): Bu en kritik aşama. Ellerini, parmak aralarını, tırnak altlarını, el sırtlarını ve ön kollarını en az iki dakika boyunca iyice ovalamalısın. Her bir bölgeyi en az 5 kez dairesel hareketlerle ovmak iyi bir başlangıç noktasıdır.
    • Parmak Araları: Parmaklarını birbirine kenetleyerek iyice ov.
    • Tırnak Altları: Tırnaklarınla avuç içini nazikçe ovuşturarak temizle. Tırnak fırçası kullanılıyorsa, bu fırça sadece tırnak altları için ayrılmalı ve her kullanımdan sonra sterilize edilmelidir.
    • El Sırtları: Bir elinin sırtını diğer elinin avucuyla iyice ovuştur.
    • Ön Kollar: Dirseğe doğru ilerlerken ön kollarını da aynı şekilde ovala.
  • Durulama: Ellerin ve kollarını dirseklerinden başlayarak parmak uçlarına doğru akan bol su ile iyice durula. Suyu asla geriye, yani dirseklerinden ellerine doğru akıtma. Bu, kontaminasyona yol açabilir.
  • Kurutma: Ellerin ve kollarını steril bir havlu veya kompres ile kurut. Kurulama işlemi de yukarıdan aşağıya doğru yapılmalıdır. Havluyu kullanırken de steriliteyi bozmamaya özen göster. Havluyu açarken vücuduna değmemesine dikkat et.

Önemli Noktalar:

  • Lavabo Seçimi: Cerrahi el yıkama için dirsek kumandası veya fotoselli muslukları olan steril lavaboları tercih et. Bu, ellerini musluğa değdirmeden kontrol etmeni sağlar.
  • Zamanlama: Cerrahi el yıkama süresi genellikle en az 2 dakika olarak belirlenir. Bazı protokollerde bu süre 5 dakikaya kadar çıkabilir. Zamanı doğru tutmak için bir zamanlayıcı kullanabilirsin.
  • Tekrar Yıkama: Eğer el yıkama sırasında herhangi bir yüzeye (lavabo kenarı, musluk vb.) dokunduğunu fark edersen, tüm süreci baştan başlatmalısın.

Steril Eldiven Giyme ve Eldiven Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Cerrahi el yıkama tamamlandıktan sonra steril eldiven giymek, steriliteyi korumanın bir sonraki adımıdır. Eldivenleri giyerken en sık yapılan hata, steril olmayan yüzeylere dokunmaktır.

  • Eldivenleri Açma: Eldiven paketini steril bir zemine koy. Paketleri açarken sadece dış yüzeylerine dokun.
  • Sağ ve Sol Eldiven: Eldivenlerin hangi ele ait olduğunu kontrol et.
  • Giyme Tekniği: İlk eldiveni giyerken, sadece bilek kısmından tutarak, elinin steril olmayan yüzeylerine eldivenin iç yüzeyinin değmemesini sağla. İkinci eldiveni giyerken, ilk giydiğin eldivenin steril olan dış yüzeyine dokunarak eldiveni giyebilirsin.
  • Düzeltme: Eldivenleri giydikten sonra parmak uçlarına kadar iyice çekerek yerleştir. Eldivenlerin manşetleri steril onesinin üzerine gelmeli.

Eldiven Sonrası: Eldivenlerle cerrahi alana girdikten sonra, eldivenlerin yırtılması veya delinmesi durumunda hemen değiştirmelisin. Eldivenler de steriliteyi korumak için önemlidir, ancak el yıkama kadar derinlemesine bir temizlik sağlamazlar. Deneyimlerime göre, eldivenlere güvenip el yıkama adımlarını atlamak en büyük hatalardan biridir.

Unutma, her cerrahi el yıkama, hastanın sağlığına sunduğun bir güvencedir. Bu adımları titizlikle uygulamak, hem senin hem de hastanın sağlığı için kritik öneme sahiptir.