En-el Hak ne anlama gelir?

“En-el Hak” ifadesi, İslam tasavvufunun en çok tartışılan ve merak edilen kavramlarından biridir. Bu ifade, kelime anlamı olarak “Ben Hakk’ım” demektir. Peki, bu söz ne anlama geliyor ve neden bu kadar önemli?

En-el Hak İfadesinin Kökeni ve Anlamı

En-el Hak, Hallac-ı Mansur tarafından dile getirilen ve onunla özdeşleşen bir ifadedir. Hallac-ı Mansur, 9. yüzyılda yaşamış ünlü bir sufi ve şairdir. Onun bu sözü, vahdet-i vücud (varlığın birliği) anlayışının en radikal ifadelerinden biri olarak kabul edilir. Vahdet-i vücud, evrende görünen her şeyin aslında tek bir gerçekliğin, yani Allah'ın farklı tezahürleri olduğunu savunan bir felsefedir.

Hallac-ı Mansur’un En-el Hak demesi, bazıları tarafından Allah’a şirk koşmak olarak değerlendirilmiştir. Ancak sufilere göre bu ifade, kişinin kendisini tamamen Allah’ta yok etmesi (fena fillah) ve Allah’ın sıfatlarıyla nitelenmesi anlamına gelir. Yani, kişi kendi benliğini aşarak Allah’ın varlığıyla bütünleştiğinde, bu sözü söyleyebilir.

En-el Hak Anlayışının Tasavvufi Yorumu

Tasavvuf ehli, En-el Hak ifadesini farklı açılardan yorumlar. Bu yorumlardan bazıları şunlardır:

• Fenafillah ve Bekabillah: Kişinin nefsini tamamen yok ederek Allah’ta yok olması (fenafillah) ve sonra Allah ile yeniden dirilmesi (bekabillah) halidir. Bu durumda, kişi kendi iradesini Allah’ın iradesine teslim eder ve O’nunla bütünleşir.
• Vahdet-i Vücud: Evrende görünen her şeyin aslında tek bir varlığın, yani Allah’ın yansıması olduğu düşüncesidir. Bu anlayışa göre, insan da Allah’ın bir tezahürüdür ve En-el Hak demek, bu gerçeği ifade etmektir.
• Aşkın İfadesi: En-el Hak, Allah’a duyulan aşkın ve coşkunun bir ifadesi olarak da görülebilir. Kişi, Allah’a olan aşkından dolayı kendinden geçer ve bu sözü söyler.

En-el Hak İfadesine Yönelik Eleştiriler

En-el Hak ifadesi, tarih boyunca farklı çevrelerden eleştiriler almıştır. Bazı İslam alimleri, bu sözün İslam inancına aykırı olduğunu ve şirke yol açabileceğini savunmuşlardır. Onlara göre, insan ne kadar kamil olursa olsun, Allah ile eşitlenemez ve "Ben Hakk'ım" diyemez. Bu eleştiriler, Hallac-ı Mansur'un idam edilmesine kadar uzanan bir süreci tetiklemiştir.

Sonuç olarak, En-el Hak ifadesi, İslam tasavvufunun derin ve karmaşık bir konusudur. Farklı yorumlara açık olan bu ifade, vahdet-i vücud anlayışının, aşkınlığın ve Allah’la bütünleşmenin sembolü olarak kabul edilir. Ancak, bu ifadenin yanlış anlaşılmaması ve İslam inancının temel prensiplerine aykırı düşmemesi için dikkatli olunması gerekir.