Parmak maymun yasak mı?
Parmak Maymun (Marmoset) Beslemek Yasal mı?
Öncelikle şunu netleştirelim: Türkiye'de özel şahısların marmoset (parmak maymunu) gibi egzotik hayvanları beslemesi yasal değildir. Bu konu hakkında çok fazla yanlış bilgi dolaşıyor. Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 2017 yılında yürürlüğe giren "Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES)" kapsamında, marmosetler de dahil olmak üzere birçok egzotik hayvanın ticareti ve beslenmesi sıkı kontrollere tabidir. Bu hayvanlar için özel izinler ve sertifikalar gereklidir ve bu izinler bireysel hayvanseverlere kolay kolay verilmez.
Neden Bu Hayvanları Beslemek Yasal Değil?
Bu yasakların temelinde birkaç önemli neden yatıyor. Birincisi, bu hayvanların doğadan yakalanarak Türkiye'ye getirilmesi, CITES sözleşmesiyle de korunan bu türlerin popülasyonlarına zarar veriyor. Birçok marmoset türü, doğal yaşam alanlarında tehdit altında. İkinci olarak, bu hayvanların özel bakım ihtiyaçları var. Deneyimlerime göre, ortalama bir insan evinde bu ihtiyaçları tam olarak karşılamak neredeyse imkansız. Yüksek düzeyde özelleşmiş diyetler, özel ısı ve nem oranları, geniş ve üç boyutlu yaşam alanları gerektiriyorlar. Bu koşullar sağlanmadığında hayvanlar ciddi sağlık sorunları yaşıyor, stres ve davranış bozuklukları sergiliyorlar.
Örneğin, marmosetler genellikle protein ağırlıklı beslenirler ve böcekler, meyveler, nektar ve küçük omurgalılarla beslenirler. Sadece meyve veya kuru mama ile beslenen bir marmoset, kısa sürede vitamin eksiklikleri ve sindirim sistemi sorunları yaşayacaktır. Ayrıca, bu hayvanlar oldukça sosyal canlılardır ve genellikle gruplar halinde yaşarlar. Tek başına veya yetersiz sosyal etkileşimle büyüyen bir marmoset, ileriki yaşamında derin psikolojik sorunlar yaşayabilir.
Marmoset Beslemenin Riskleri Nelerdir?
Yasal olmayan yollardan bir marmoset edinirseniz, sizi hem hukuki hem de pratik anlamda ciddi riskler bekliyor. Türkiye'de izinsiz egzotik hayvan bulundurmanın cezaları var ve bu cezalar küçük rakamlar değil. Kabahatler Kanunu ve ilgili diğer yönetmelikler gereğince para cezalarıyla karşılaşabilirsiniz. Daha da önemlisi, bu hayvanların sağlığını garanti altına almanız mümkün değil. Genellikle kaçak yollardan getirilen hayvanlar, taşıma sırasında veya sonrasında hastalıklara davacıdır. Güvenilir bir veteriner hekim bulmak da bir diğer büyük sorun. Türkiye'de marmoset gibi primatlara bakan ve bu konuda uzmanlaşmış veterinerlerin sayısı bir elin parmaklarını geçmez.
Hayvanın kendi sağlığı kadar sizin sağlığınız da risk altında. Marmosetler, insanlara Herpes B virüsü gibi zoonotik (hayvandan insana geçen) hastalıkları bulaştırma potansiyeline sahiptir. Bu virüs, insanlarda ciddi nörolojik hasara ve hatta ölüme yol açabilir. Bu tür riskleri göze alarak bir hayvanı evinize getirmek, hem kendinize hem de çevrenizdekilere karşı sorumlu davranmamak demektir.
Alternatifler ve Öneriler
Eğer gerçekten primatlara ilgi duyuyorsanız ve onlarla bir bağ kurmak istiyorsanız, doğru ve etik yolları tercih etmelisiniz. Gönüllü olarak kurtarma merkezlerinde veya hayvanat bahçelerinde çalışmak, bu hayvanların bakımına katkıda bulunmanın en iyi yollarından biridir. Bu sayede hem hayvanların refahını sağlayabilir hem de onlarla sağlıklı bir etkileşim kurabilirsiniz. Ayrıca, doğa belgesellerini izleyerek, bu inanılmaz canlıların doğal yaşamlarını gözlemlemek de harika bir alternatiftir.
Türkiye'de yaşayan ve yasal olarak beslenebilen sevimli dostlarınız da var. Evcil hayvan sahiplenme platformlarını veya barınakları ziyaret ederek, sevgiye ve sıcak bir yuvaya ihtiyacı olan birçok köpeğe, kediye veya farklı evcil hayvana yeni bir hayat verebilirsiniz. Bu, hem sizin için hem de yeni dostunuz için çok daha anlamlı ve doğru bir başlangıç olacaktır.