Alerji ilaçları nelerdir?

Alerji İlaçları: Nelerdir, Nasıl Kullanılır?

Alerji denilince akla ilk gelenler hapşırma, kaşıntı, burun akıntısı, gözlerde sulanma gibi can sıkıcı semptomlar. Bunlarla mücadele ederken hangi ilacı kullanmalı, ne zaman kullanmalı diye kafa karışıklığı yaşamak çok doğal. Deneyimlerime göre, alerji tedavisinde kullanılan ilaçların temel gruplarını ve ne işe yaradıklarını bilmek, bu süreci çok daha kolay hale getiriyor.

Antihistaminikler: Alerjinin Baş Düşmanları

Alerjik reaksiyonların temelinde "histamin" denen bir madde yatar. Vücudumuz bir alerjenle karşılaştığında, bağışıklık sistemi histamin salgılar ve bu da kaşıntı, kızarıklık, hapşırma gibi bildiğimiz belirtilere yol açar. Antihistaminikler de tam olarak bu histaminin etkisini bloke ederek semptomları azaltır.

• Birinci Nesil Antihistaminikler: Bunlar daha eski nesil ilaçlardır. Etkileri güçlü olsa da, yan etki olarak uyku hali, ağız kuruluğu gibi durumlar yapabilirler. Özellikle gece kullanımları daha uygun olabilir. Örnek olarak difenhidramin (çoğu reçetesiz satılan uyku ilacında da bulunur) verilebilir.
• İkinci ve Üçüncü Nesil Antihistaminikler: Bunlar daha yeni ve daha çok tercih edilenlerdir. Uyku hali gibi yan etkileri çok daha azdır veya hiç yoktur. Gün içinde aktif olmanız gerekiyorsa kesinlikle bunları tercih etmelisiniz. Günlük kullanım için idealdirler. Bazı yaygın örnekleri setirizin, loratadin ve fexofenadin'dir. Genellikle günde bir kez alınırlar ve etkileri 24 saate kadar sürebilir.

Pratik İpucu: Eğer alerjiniz gün içinde sizi rahatsız ediyorsa, uyku yapmayan bir antihistaminik seçmek hayat kalitenizi önemli ölçüde artırır. Bir eczacıya danışarak size en uygun olanını bulabilirsiniz.

Kortikosteroidler: İltihabı Sakinleştirenler

Alerjik reaksiyonlar sadece histaminle sınırlı kalmaz, aynı zamanda vücutta bir enflamasyon yani iltihaplanma da yaratır. Kortikosteroidler, bu iltihabı baskılayarak semptomları gidermede çok etkilidir.

• Nazal Spreyler: Burun akıntısı, tıkanıklığı ve hapşırma gibi belirtiler için en etkili yöntemlerden biridir. Doğrudan burun mukozasına etki ettiği için sistemik yan etkileri oldukça düşüktür. Düzenli ve doktorun önerdiği şekilde kullanıldığında haftalar içinde tam etkisini gösterir. Budesonid ve mometazon içeren spreyler en sık karşılaştıklarımızdandır.
• Göz Damlaları: Gözlerde kaşıntı, kızarıklık ve sulanma için kullanılır. Yine lokal olarak etki ettiği için avantajlıdır. Loteprednol gibi kortikosteroid içeren göz damlaları mevcuttur.
• Oral Kortikosteroidler (Tabletler): Daha şiddetli alerjik reaksiyonlarda veya astım krizleri gibi durumlarda kısa süreli olarak doktor kontrolünde kullanılır. Uzun süreli kullanımının ciddi yan etkileri olabileceği için kesinlikle doktor reçetesiyle alınmalıdır.

Pratik İpucu: Nazal steroid spreyleri kullanırken, spreyi doğru yöne sıkmak (septumdan uzağa) ve burun deliğinin dış duvarına doğru hafifçe yönlendirmek etkinliğini artırır. Kullanmaya başladıktan sonra etkisini görmek birkaç gün sürebilir, bu yüzden sabırlı olmak önemlidir.

Dekonjestanlar: Tıkanan Burna Çare

Alerji dönemlerinde burun tıkanıklığı en can sıkıcı belirtilerden biri olabilir. Dekonjestanlar, burun içindeki damarları daraltarak şişliği azaltır ve nefes almayı kolaylaştırır.

• Nazal Spreyler: Etkileri hızlıdır ve burun tıkanıklığını hızla açarlar. Ancak, bu spreylerin 3-5 günden fazla sürekli kullanımı "rebound konjesyon" denilen, yani ilacı bıraktığınızda tıkanıklığın daha da kötüleşmesine neden olabilir. Bu yüzden kısa süreli ve ihtiyaç halinde kullanılmalıdır. Oksimetazolin ve ksilometazolin gibi maddeler içerir.
• Oral Dekonjestanlar: Tablet veya şurup formunda bulunurlar. Burun tıkanıklığına iyi gelirler ama kan basıncını yükseltebilir veya çarpıntı yapabilirler. Bu nedenle yüksek tansiyonu veya kalp rahatsızlığı olan kişilerin kullanması önerilmez. Psödoefedrin en bilinen örneğidir.

Pratik İpucu: Burun tıkanıklığı için dekonjestan nazal sprey kullanacaksanız, bu sadece birkaç günlük bir çözüm olarak düşünülmeli. Uzun süreli çözüm için antihistaminikler veya nazal steroid spreyler daha uygundur.

Diğer Tedavi Yöntemleri

Bu ana gruplar dışında, bazı özel durumlarda farklı ilaçlar da kullanılabilir:

• Lökotrien Antagonistleri: Astım tedavisinde de kullanılan bu ilaçlar, alerjik enflamasyonu tetikleyen başka maddeleri (lökotrienleri) bloke eder. Özellikle astım belirtileri de olan alerjilerde etkili olabilirler. Montelukast bu gruptandır.
• Mast Hücre Stabilizatörleri: Histamin salınımını engellemeye yardımcı olurlar. Özellikle göz damlalarında ve bazı nazal spreylerde bulunurlar. Kromolin sodyum buna örnektir.
• Alerji Aşıları (İmmünoterapi): Bu bir ilaçtan çok, bir tedavi yöntemidir. Alerjiye neden olan maddeye karşı vücudun toleransını artırmak için zamanla artan dozlarda verilir. Bu, alerjinin kökten çözülmesine yönelik uzun vadeli bir yaklaşımdır.

Herhangi bir alerji ilacını kullanmaya başlamadan önce, özellikle başka rahatsızlıklarınız varsa veya başka ilaçlar kullanıyorsanız, mutlaka doktorunuza veya eczacınıza danışın. Doğru tanı ve doğru ilaç seçimi, alerjilerle daha rahat başa çıkmanızı sağlayacaktır.