Gerçek göktaşı mıknatıs tutar mı?

Gerçek Göktaşı Mıknatıs Tutar mı?

Bu işin içinden biri olarak söylüyorum, eline bir parça kaya alıp "Acaba bu göktaşı mı?" diye merak edenlerin aklına gelen ilk soru budur. Ve evet, bazı gerçek göktaşları mıknatıs tutar. Ama hemen heyecanlanıp cebindeki mıknatısla her bulduğun taşı çevirmeye başlama, işin biraz daha incelikleri var.

Temelinde şu yatıyor: Dünya'ya düşen göktaşlarının büyük çoğunluğu demir-nikel alaşımından oluşur. Demir de doğal olarak mıknatıs tarafından çekilir. Yani, eğer elindeki bir göktaşıysa ve içinde yeterli oranda demir varsa, mıknatısın tepki vermemesi neredeyse imkansızdır.

Hangi Göktaşları Mıknatıs Tutar?

Burada anahtar kelime "demir". Göktaşları temel olarak üç ana gruba ayrılır:

• Demir Göktaşları: Bunlar neredeyse tamamen demir ve nikelden oluşur. Dolayısıyla, bu gruptakilerin tamamı güçlü bir mıknatıs tarafından çekilecektir. Hatta bazen mıknatısı kendiliğinden yapışacak kadar güçlü çekim gösterebilirler.
• Taş-Demir Göktaşları (Sideritler): Bu grup hem kayaş (silikat) hem de demir-nikel karışımından meydana gelir. İçerdikleri demir miktarı değişkendir. Eğer içindeki demir oranı yeterince fazlaysa, bunlar da mıknatıs tutacaktır.
• Taş Göktaşları (Aerolitler): Dünya'ya düşen göktaşlarının en yaygın türü bunlardır. Temel olarak kayaçlardan oluşurlar. Ancak içlerinde çok küçük miktarlarda demir-nikel içeren "chondrule" adı verilen tanecikler bulunabilir. Bu yüzden, bu tür göktaşlarını test ederken, mıknatısın hafif bir çekim göstermesi mümkündür, ancak bu çekim demir göktaşları kadar belirgin olmaz. Hatta bazı taş göktaşları hiç mıknatıs tutmayabilir.

Deneyimlerime göre, eline bir mıknatıs aldığında en belirgin tepkiyi verecek olanlar genellikle demir göktaşlarıdır. Taş göktaşlarında ise çekim çok zayıf olabilir, o kadar ki anlamak zorlaşır.

Nasıl Test Etmeli?

Eğer şüphelerin varsa, test etmek oldukça basit:

İhtiyacın olanlar:

• Güçlü bir mıknatıs (neodyum mıknatıslar bu iş için idealdir, elde tuttuğun normal buzdolabı mıknatısı yeterli olmayabilir).
• Elindeki olduğunu düşündüğün kaya.

Yapılacaklar:

1. Kayanın farklı bölgelerine mıknatısı yaklaştır. Sadece yüzeyine değil, mümkünse ufak çatlaklara veya girintilere de denemek faydalı olabilir.
2. Eğer mıknatıs belirgin bir şekilde çekiliyorsa, bu göktaşı olma ihtimalini ciddi şekilde artırır. Hatta bazı göktaşlarında, mıknatısı kendiliğinden çekip alacak kadar güçlü bir etki gözlemlersin.
3. Eğer çekim çok zayıfsa veya hiç yoksa, bu onun göktaşı olmadığı anlamına gelmez, sadece içinde yeterli demir olmayabileceğini gösterir. Ancak yine de emin olmak için başka testler gerekebilir.

Karıştırılmaması Gerekenler: Manyetit

Burada en büyük yanılgılardan biri, yeryüzünde bolca bulunan manyetit adı verilen minerallerle göktaşlarını karıştırmaktır. Manyetit, doğal olarak manyetik bir mineraldir ve oldukça güçlü bir mıknatıs tutar. Hatta bazen kendi başına bir mıknatıs gibi davranabilir. Eğer bulduğun kaya parçası etrafındaki demir tozlarını bile topluyorsa veya mıknatısı yapışıp kalıyorsa, bunun manyetit olma ihtimali çok yüksektir.

Deneyimlerime göre, manyetitli kayalar genellikle çok belirgin bir şekilde mıknatısı çekerken, göktaşlarının çekim gücü biraz daha "doğal" ve homojen bir his verir. Yine de kesin ayırt etmek için başka analizler gerekebilir.

Kısacası, mıknatıs testi bir başlangıç noktasıdır. Eğer mıknatıs tutuyorsa, daha fazla araştırmaya değer bir adaydır. Ama tutmuyorsa, bu onun göktaşı olmadığı anlamına gelmez. Gökyüzünden düşen her şeyin içine mıknatıs girmeyebilir.