Ayağa kalkınca göz kararması neden olur?

Günlük hayatta pek çok insanın başına gelebilen bir durum olan ayağa kalkınca göz kararması, ani bir hareketle ayağa kalktığımızda görüşümüzün bulanıklaşması veya tamamen kararmasıdır. Bu durum genellikle kısa sürer ve kendiliğinden düzelir, ancak bazı durumlarda altında yatan ciddi sağlık sorunlarının bir işareti olabilir. Gelin, bu durumun nedenlerini, belirtilerini ve ne zaman doktora başvurmanız gerektiğini birlikte inceleyelim.

Ortostatik Hipotansiyon: En Sık Görülen Neden

Ortostatik hipotansiyon, ayağa kalktığımızda kan basıncımızın ani bir şekilde düşmesi sonucu ortaya çıkar. Yerçekimi etkisiyle kan, bacaklarımızda ve karın bölgemizde toplanır. Normalde vücudumuz bu duruma hızlıca adapte olur ve kan damarlarını daraltarak, kalp atış hızını artırarak kan basıncını dengeler. Ancak bu mekanizma yeterince hızlı çalışmadığında, beyne yeterli kan gitmez ve göz kararması, baş dönmesi gibi belirtiler yaşarız.

Dehidratasyon (vücudun susuz kalması), uzun süre yatak istirahati, bazı ilaçlar (özellikle tansiyon ilaçları, antidepresanlar ve idrar söktürücüler) ve bazı sağlık sorunları (diyabet, kalp rahatsızlıkları, sinir sistemi bozuklukları) ortostatik hipotansiyonu tetikleyebilir. Yaşlılarda, vücudun bu dengeleme mekanizması yavaşlayabileceği için daha sık görülür.

Diğer Olası Nedenler

Ayağa kalkınca göz kararması sadece ortostatik hipotansiyondan kaynaklanmayabilir. Anemi (kansızlık), kalp ritim bozuklukları, nörolojik sorunlar, iç kanama veya şiddetli enfeksiyonlar da bu duruma yol açabilir. Bu tür durumlar genellikle daha ciddi belirtilerle birlikte seyreder ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

Bazen de basit bir kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) veya uzun süre aç kalmak da göz kararmasına neden olabilir. Bu durumda, hızlıca şekerli bir şeyler tüketmek genellikle durumu düzeltir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

Ayağa kalkınca göz kararması genellikle zararsız olsa da, aşağıdaki durumlarda mutlaka bir doktora başvurmalısınız:

• Sık sık tekrarlıyorsa
• Şiddetli baş dönmesi, bayılma, bulanık görme, göğüs ağrısı veya nefes darlığı gibi belirtilerle birlikte görülüyorsa
• Herhangi bir ilaç kullanmaya başladıktan sonra ortaya çıktıysa
• Altta yatan bir sağlık sorununuz varsa (diyabet, kalp hastalığı vb.)

Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi dinleyerek, fiziksel muayene yaparak ve gerekli gördüğü takdirde kan testleri, EKG veya diğer tetkikleri yaparak göz kararmasının nedenini belirleyecektir. Tedavi, altta yatan nedene yönelik olacaktır. Örneğin, dehidratasyon durumunda sıvı takviyesi, ilaçların yan etkisi durumunda ilaç değişikliği veya doz ayarlaması, altta yatan bir sağlık sorunu varsa o sorunun tedavisi gibi.

Ayağa kalkınca göz kararması, çoğu zaman basit önlemlerle kontrol altına alınabilir. Yavaşça ayağa kalkmak, yeterli sıvı tüketmek, düzenli egzersiz yapmak ve doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli kullanmak bu önlemlerden bazılarıdır. Ancak, durumunuzun ciddiyetini değerlendirmek ve uygun tedaviyi almak için bir doktora danışmanız her zaman en doğrusudur.