Fasulye deneyi nasıl yapılır?

Fasulye Deneyi Nasıl Yapılır?

Fasulye deneyi, bitkilerin büyüme koşullarını anlamak için harika bir başlangıç noktasıdır. Kendi fasulyeni yetiştirmek hem öğretici hem de oldukça keyifli bir süreç. İşte adım adım, deneyimlerime göre en iyi sonuçları alabileceğin yöntemler:

1. Malzemeleri Hazırlamak: Temel Ama Çok Önemli

Başarılı bir fasulye deneyi için doğru malzemeleri seçmek ilk adım. Elbette her şey bir araya gelince daha kolay oluyor.

• Fasulye Tohumları: Herhangi bir kuru fasulye işini görür. Kuru fasulye, barbunya, börülce... Bunlardan birini seçebilirsin. Ben genelde marketten aldığım kuru fasulyelerle başlıyorum, hem kolay bulunuyor hem de sonuç veriyor. Yaklaşık 5-10 adet tohumla başlaman, hem gözlem için yeterli olur hem de birkaç tanesi çimlenmezse elinde yedek olur.
• Saksı veya Kap: Küçük bir saksı, yoğurt kabı, hatta plastik bardak bile kullanabilirsin. Önemli olan, alt kısmında fazla suyun akıp gidebileceği delikler olması. Bu, köklerin çürümesini engeller. Mesela yoğurt kabının altına birkaç tane küçük delik açmak pratik bir çözüm.
• Toprak: Bahçe toprağı veya torf karışımı idealdir. Eğer evde hazır toprak yoksa, parklardan veya bahçelerden biraz toprak alabilirsin. Önemli olan, toprağın havadar ve nem tutan bir yapıda olması. Kaliteli bir saksı toprağı kullanacaksan, paketin üzerindeki talimatları okuyarak ufak bir miktar kullanabilirsin.
• Su: Musluk suyu işini görür ama bir gün önceden dinlendirilmiş su kullanmak daha iyidir. Bu, klorun uçmasını sağlar ve bitkinin daha rahat nefes almasına yardımcı olur.

1. Ekim ve İlk Bakım: Sabır ve Sevgi

Malzemeler hazırsa, şimdi işin en keyifli kısmına geçebiliriz. Fasulyeni toprağa kavuşturma zamanı!

• Toprağı Doldurma: Seçtiğin kaba toprağı doldur. Kabın ağzına kadar değil, kenarlarından yaklaşık 2-3 cm boşluk bırak. Bu, sulama sırasında toprağın taşmasını önler.
• Tohumu Yerleştirme: Toprağın ortasına parmağınla veya bir kalemle yaklaşık 2-3 cm derinliğinde bir çukur aç. Fasulye tohumunu bu çukura yerleştir ve üzerini toprakla nazikçe kapat. Tohumların birbirine çok yakın olmamasına dikkat et. Eğer birden fazla tohum ekeceksen, aralarında en az 5-7 cm mesafe bırak.
• İlk Sulama: Toprağı nazikçe sula. Aşırı sulamaktan kaçın. Toprağın nemli olması yeterli, çamur gibi olmamalı. Sprey şişesiyle sulamak, tohumların yerinden oynamasını engeller.
• Yer Seçimi: Kabı, bol güneş alan bir yere koy. Fasulyeler güneşi çok sever. Pencere kenarı idealdir. Sıcaklık da önemli; ideal olarak 20-25°C arası bir ortamda çimlenme daha hızlı olur.

1. Büyüme Süreci ve Gözlemler: Neler Oluyor?

Bu aşamada sabırlı olmak ve olan biteni gözlemlemek gerekiyor. Fasulyeler genellikle 5-10 gün içinde çimlenmeye başlar.

• Sulama Sıklığı: Toprağın üst kısmı kuruduğunda sulama yap. Parmağını toprağa batırarak nemini kontrol edebilirsin. Parmağın kuruysa sulama zamanı gelmiş demektir. Deneyimlerime göre, yaz aylarında daha sık, kış aylarında ise daha seyrek sulama gerekebilir.
• Yaprak Gelişimi: İlk çıkan filizler genellikle iki adet daha büyük yaprak (kotiledon) olur. Kısa süre sonra bunların arasında gerçek fasulye yaprakları belirmeye başlar. Bu yapraklar, bitkinin fotosentez yapmaya başladığının işaretidir.
• Destek İhtiyacı: Fasulyeler büyüdükçe sarılıcı veya tırmanıcı bir özellik gösterebilirler. Eğer fasulyenin dalları uzamaya başladıysa, ona bir destek sağlamak iyi olabilir. Küçük bir dal, bambu çubuğu veya hatta bir ip bile işini görebilir. Bu, bitkinin daha dik durmasına ve ışığı daha iyi almasına yardımcı olur.
• Çevresel Faktörler: Deneyini yaparken farklı koşullar denemek ilgi çekici olabilir. Örneğin, bir fasulyeyi az ışık alan bir yere koyup diğerini bol ışık alan bir yere koyarak aradaki farkı gözlemleyebilirsin. Ya da birini daha sık, diğerini daha seyrek sulayarak sulamanın etkisini görebilirsin. Bu tür karşılaştırmalar, bitki büyümesiyle ilgili temel prensipleri anlamana yardımcı olur.

1. Çiçeklenme ve Meyve Verme: En Heyecanlı Kısım

Eğer doğru koşulları sağlarsan, fasulyen çiçek açmaya başlayacaktır. Bu, bitkinin üreme aşamasına geçtiğinin bir göstergesidir.

• Çiçeklenme: Fasulye çiçekleri genellikle narin ve renklidir (beyaz, pembe veya mor olabilirler). Bu çiçekler, döllenme sonrasında fasulye kabuklarına dönüşecektir.
• Meyve Oluşumu: Çiçeklerden sonra küçük yeşil fasulyeler belirmeye başlar. Bu kabuklar zamanla olgunlaşarak içindeki fasulyelerin büyümesini sağlar. Eğer amacın fasulye yetiştirmekse, bu aşamada bitkinin daha fazla suya ve besine ihtiyacı olacağını unutma.
• Deneyin Sonu: Deneyinin amacına bağlı olarak, fasulyelerini olgunlaşana kadar bekletebilir veya daha erken toplayıp tüketebilirsin. Fasulyelerin tam olgunlaştığını anlamak için kabuklarının sararıp kurumaya başladığını gözlemleyebilirsin.