🗞️ Manisa Haber

Kimler bilimsel makale yazabilir?

12 Haziran 2025 Manisa Haber

Bilimsel Makale Yazmak Kimin İşidir?

Bilimsel makale yazmak, genellikle akademik dünyanın tekelindeymiş gibi algılanır. Ancak deneyimlerime göre bu, sandığından çok daha geniş bir kitleye hitap eden bir eylemdir. Kimler mi yazabilir? İşte sana üç temel kategori ve bu kategorilerin detayları:

1. Akademisyenler ve Araştırmacılar: Bilimin Kalbi

Evet, tahmin ettiğin gibi, ilk akla gelen grup akademisyenler ve araştırmacılar. Üniversite hocaları, doçentler, profesörler, doktora öğrencileri, araştırma görevlileri... Bunlar, bilimsel makale yazmanın adeta ekmeğidir. Neden mi? Çünkü akademik yükselme, fon başvuruları, projeler ve hatta üniversitede kalabilmek için yayın yapmak olmazsa olmazdır. Mesela, bir doçentlik başvurusu için belli sayıda uluslararası hakemli dergide makale yayınlamış olman gerekir. Deneyimlerime göre bu sayı, alana göre değişmekle birlikte genellikle 5-10 arasıdır. Bir mühendislik alanında IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers) veya Elsevier gibi prestijli yayınevlerinin dergilerinde yayın yapmak, kariyerini çok farklı noktalara taşıyabilir. Ya da sosyal bilimlerde, SSCI (Social Sciences Citation Index) tarafından taranan dergilerde bir makalenin kabul edilmesi, yıllarca süren bir doktora çalışmasının taçlanması gibidir. Peki, sadece unvanı olanlar mı yazar? Kesinlikle hayır. Bir doktora öğrencisi, tezinin bir bölümünü veya ön çalışmasını uluslararası bir konferansta bildiri olarak sunabilir, ardından bunu geliştirip bir dergi makalesine dönüştürebilir. Hatta bazı üniversitelerde, mezuniyet için belirli sayıda yayın şartı bile bulunur. Bu, öğrencilerin daha erken yaşta bilimsel yazım pratiği kazanmasını sağlar.

2. Endüstri Profesyonelleri ve Ar-Ge Çalışanları: Pratiği Teoriyle Buluşturmak

Sanayide, özellikle Ar-Ge departmanlarında çalışan mühendisler, kimyagerler, biyologlar ve diğer uzmanlar da bilimsel makale yazabilirler. Hatta bu, sektör ve akademi arasındaki köprüyü kurmak için oldukça değerlidir. Bir ürün geliştirme sürecinde karşılaşılan bir problem, bulunan yenilikçi bir çözüm veya geliştirilen yeni bir malzeme, pekala bilimsel bir makalenin konusu olabilir. Örneğin, bir otomotiv firmasının Ar-Ge merkezinde çalışan bir mühendis, geliştirdiği yeni bir alaşımın dayanıklılık testlerini ve sonuçlarını detaylı bir şekilde bilimsel bir makalede yayınlayabilir. Bu makale, hem firmanın prestijini artırır hem de diğer araştırmacılara ve endüstriyel paydaşlara yeni ufuklar açar. Deneyimlerime göre, özellikle patent başvurularıyla birlikte makale yayınlamak, buluşun bilimsel geçerliliğini ve önemini pekiştirir. Bunu en iyi yapan sektörlerden biri ilaç endüstrisidir. Yeni bir ilacın klinik deney sonuçları, dozaj etkileşimleri veya etki mekanizmaları hakkında yapılan çalışmalar, prestijli tıp dergilerinde (örneğin The Lancet veya New England Journal of Medicine) sıkça yayınlanır. Bu, sadece bilimsel bir katkı olmakla kalmaz, aynı zamanda ilacın piyasaya sürülme sürecinde güvenilirliğini artıran önemli bir adımdır.

3. Bağımsız Araştırmacılar ve Meraklılar: Bilime Giden Farklı Yollar

Belki de en az bilinen ama en ilginç kategori burası. Bir üniversite veya kurumla doğrudan bağlantısı olmayan, ancak belirli bir konuda derinlemesine araştırma yapan bağımsız araştırmacılar da bilimsel makale yazabilirler. Bunlar, genellikle kendi ilgi alanlarına göre, bazen de mevcut literatürdeki boşlukları doldurmak amacıyla çalışırlar. Örneğin, amatör bir astronom, kendi gözlemleriyle elde ettiği verileri analiz ederek yeni bir değişken yıldız keşfetmiş ve bu keşfi bilimsel bir dergiye göndermiştir. Veya bir tarih meraklısı, nadir bulunan arşiv belgelerini inceleyerek bilinen bir tarihi olayın yeni bir boyutunu ortaya çıkarmıştır. Elbette bu tür makalelerin kabul edilmesi, akademik bir kurumun desteğiyle yazılanlara göre daha zorlayıcı olabilir; çünkü hakemler, yazarın metodolojisine ve veri toplama süreçlerine daha titiz yaklaşabilirler. Ancak bilimsel yazım kurallarına uyulduğu, veriler sağlam olduğu ve orijinal bir katkı sunulduğu sürece, kapılar her zaman açıktır. Deneyimlerime göre, bu tip bağımsız çalışmalar genellikle açık erişimli (open access) dergilerde veya daha niş alanlara odaklanan yayınlarda yer bulur. Önemli olan, çalışmanın bilimsel yönteme uygun olması, literatürle ilişkilendirilmesi ve hakem değerlendirmesinden geçebilecek düzeyde olmasıdır. Unutma, bilimin kapısı herkese açıktır; yeter ki doğru anahtarı kullanmayı bil.