Gaslighting nedir, örnekleri?

Günümüzde sıkça duyduğumuz ancak anlamı tam olarak bilinmeyen bir kavram: Gaslighting. İlişkilerde, iş hayatında ve hatta siyasette karşımıza çıkabilen bu manipülasyon taktiği, bir kişinin kendi gerçekliğini sorgulamasına ve akıl sağlığından şüphe duymasına neden olabilir. Gelin, gaslighting'in ne olduğuna, nasıl anlaşıldığına ve örneklerine yakından bakalım.

Gaslighting Nedir?

Gaslighting, bir kişinin başka bir kişiyi kendi akıl sağlığından, hafızasından veya algılarından şüphe etmesine neden olacak şekilde manipüle etme taktiğidir. Bu manipülasyon genellikle sistematik ve süreklidir. Gaslighting uygulayan kişi, mağdurun gerçekliğini çarpıtarak onu kontrol altında tutmayı amaçlar. Kelime kökeni, 1938 yapımı "Gas Light" adlı tiyatro oyununa dayanır. Oyunda koca, karısını deliliğin eşiğine getirmek için evdeki gaz lambalarının ışığını kısar ve karısı bu durumu fark ettiğinde ise ona bir şey olmadığını söyler.

Gaslighting, sadece romantik ilişkilerde değil, aile içinde, arkadaşlık ilişkilerinde ve iş ortamında da görülebilir. Manipülatör kişi, yalan söyleme, inkar etme, suçlama ve küçümseme gibi taktikler kullanarak mağdurun kendine olan güvenini sarsar ve onu bağımlı hale getirir. Bu durum, mağdurun öz saygısını yitirmesine, depresyona girmesine ve hatta psikolojik sorunlar yaşamasına yol açabilir.

Gaslighting Örnekleri

Gaslighting'i daha iyi anlamak için bazı örneklere göz atalım:

• "Hayır, öyle demedim.": Manipülatör, söylediği bir şeyi inkar eder veya farklı bir şekilde ifade ettiğini iddia eder.
• "Sen çok hassassın.": Mağdurun duygusal tepkilerini küçümseyerek, onu aşırı tepki vermekle suçlar.
• "Bunları sen uyduruyorsun.": Mağdurun hafızasını veya algılarını sorgulayarak, onu gerçek dışı şeyler hatırlamakla suçlar.
• "Herkes senin hakkında böyle düşünüyor.": Mağduru izole etmek ve kendine olan güvenini sarsmak için başkalarının düşüncelerini manipüle eder.
• "Sakin ol, abartıyorsun.": Mağdurun endişelerini veya korkularını yok sayarak, onu kontrol etmeye çalışır.

Bu örnekler, gaslighting taktiklerinin ne kadar çeşitli ve sinsi olabileceğini göstermektedir. Manipülatörler genellikle bu taktikleri ustaca kullanarak mağduru uzun süre boyunca etkileri altında tutabilirler.

Gaslighting'den Nasıl Korunulur?

Gaslighting'den korunmak için öncelikle bu manipülasyon taktiğinin farkında olmak önemlidir. Eğer bir ilişkide sürekli olarak kendinizden şüphe ediyorsanız, gerçekliğinizi sorguluyorsanız ve sürekli olarak suçlanıyorsanız, gaslighting'e maruz kalıyor olabilirsiniz. Bu durumda yapmanız gerekenler şunlardır:

• Güvendiğiniz insanlarla konuşun: Duygularınızı ve yaşadıklarınızı güvendiğiniz arkadaşlarınızla veya ailenizle paylaşın. Onların objektif görüşleri, gerçekliği daha net görmenize yardımcı olabilir.
• Profesyonel yardım alın: Bir terapist veya psikolog, gaslighting'in etkileriyle başa çıkmanıza ve sağlıklı sınırlar koymanıza yardımcı olabilir.
• Kendinize güvenin: Kendi algılarınıza ve hislerinize güvenmeye çalışın. Manipülatörün sizi gerçeklikten uzaklaştırmasına izin vermeyin.
• Sınırlarınızı belirleyin: Manipülatörün davranışlarına karşı net sınırlar koyun ve bu sınırlara uyun. Gerektiğinde ilişkiyi sonlandırmaktan çekinmeyin.

Gaslighting, oldukça yıpratıcı ve travmatik bir deneyim olabilir. Bu nedenle, bu manipülasyon taktiğinin farkında olmak ve kendinizi korumak için gerekli adımları atmak büyük önem taşır. Unutmayın, kendi gerçekliğinizden şüphe etmenize gerek yok. Kendi hislerinize ve algılarınıza güvenin ve gerektiğinde yardım almaktan çekinmeyin.