Anadolu Selçuklu sultanı kimdir?
Anadolu Selçuklu Sultanları: Kimlerdi, Neler Başardılar?
Anadolu Selçuklu Devleti'nin kimliğini şekillendiren birçok büyük sultan var. Onlardan biri dediğimizde aklımıza hemen birkaç isim gelir. Mesela Süleyman Şah ile başlarız, kurucu babadır aslında. Ama en parlak dönemi ve akılda kalan figürü sorduğunda, deneyimlerime göre birçok kişi Alaaddin Keykubat der.
Alaaddin Keykubat: Anadolu Selçuklu'nun Altın Çağı
Alaaddin Keykubat, 1220-1237 yılları arasında hüküm sürmüş, tam anlamıyla bir devlet adamıydı. Anadolu'yu hem siyasi hem de ekonomik olarak zirveye taşıdı.
* Ticaretin Güçlendirilmesi: Alaaddin Keykubat, Anadolu'nun ipek Yolu üzerindeki konumunu en iyi şekilde değerlendirdi. Alanya (o zamanki adı ile Alaiye) limanını stratejik bir merkez haline getirdi. Hatta Venediklilerle yapılan ticari anlaşmalarla Akdeniz ticaretinde Selçukluların söz sahibi olmasını sağladı. Bu, gerçekten de devletin ekonomik gücünü kat kat artırdı.
* Bayındırlık Faaliyetleri: Onun döneminde yapılan yapılar hala ayakta ve Selçuklu mimarisinin en güzel örnekleri. Kayseri'deki Gevher Nesibe Darüşşifası ve Tıp Medresesi (külliyenin bir parçası) sadece bir hastane değil, aynı zamanda dönemin tıp bilgisi için de bir merkezdi. Konya'daki Alaaddin Camii'nin tamamlanması ve birçok saray, kale inşaatı da onun eseridir. Sivas'taki Gök Medrese ve Çifte Minareli Medrese de onun döneminde başlamış veya tamamlanmış önemli yapılardır.
* Siyasi Başarılar: Doğu'da Harzemşahlar ile kurduğu iyi ilişkiler, Moğol tehdidine karşı bir denge oluşturdu. Sırf bu diplomatik yeteneği bile başlı başına takdire şayan. Anadolu'yu birleştiren ve dış tehditlere karşı daha dirençli hale getiren bir liderdi.
Kılıçarslan ve Anadolu'nun Vatanlaşması
İkinci Kılıçarslan da unutulmaz bir isim. Babası Mesud'un ardından tahta geçmiş ve Anadolu'yu Türk yurdu haline getirme yolunda en önemli adımları atmıştır.
* Miryokefalon Zaferi (1176): Bu zafer, Anadolu'nun Türkler tarafından vatan edinilmesinin kesinleştiği bir dönüm noktasıdır. Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu'daki hakimiyetine son veren bu savaş, Kılıçarslan'ın stratejik dehasını gösterir. Bu zafer sonrası Anadolu'ya artık "Anadolu" değil, "Türkiye" denilmeye başlandığı da bir gerçektir.
* Devletin İdaresi: Kılıçarslan, devletin idaresini oğulları arasında paylaştırarak (fetret dönemi öncesi) eyalet sistemini kurmaya çalışmıştır. Bu, devletin daha geniş bir coğrafyada etkin olmasını sağlamıştır.
Devletin Kuruluşundan Sonraki Sultanlar
Elbette bu iki isim dışında da önemli sultanlar var.
* I. Mesud: Anadolu Selçuklu Devleti'nin ikinci sultanıdır. Saltanatı (1116-1155) sırasında Haçlı Seferleri ile mücadele etmiş ve devletin toparlanmasını sağlamıştır.
* II. Mesud: Kılıçarslan'ın babasıdır ve onun zamanında Anadolu Selçuklu Devleti, Haçlılara karşı direnen bir güç haline gelmiştir.
Anadolu Selçuklu sultanları, yaşadıkları dönemin zorluklarına rağmen Anadolu'yu bir devlet, bir kültür merkezi ve bir medeniyet beşiği haline getirdiler. Onların eserlerini gördüğünüzde veya hikayelerini okuduğunuzda, bu toprakların nasıl şekillendiğini daha iyi anlayabilirsiniz. Özellikle bir seyahat yapacaksanız, gezeceğiniz yerlerdeki Selçuklu eserlerine dikkat edin, o sultanların izlerini orada bulacaksınız.