Kısaltmalara nokta konur mu?
İçindekiler
Günlük yazışmalarımızda, resmi belgelerde, hatta sosyal medya paylaşımlarımızda sıkça karşılaştığımız bir konu: kısaltmalar. Peki, bu kısaltmaları yazarken nelere dikkat etmeliyiz? En çok merak edilen konulardan biri de kısaltmalara nokta konulup konulmaması. Gelin, bu konuyu birlikte inceleyelim.
Kısaltmalarda Nokta Kullanımının Temel Kuralları
Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından belirlenen kurallara göre, her kısaltmada nokta kullanmak zorunlu değil. Genellikle, kelime gruplarının kısaltmalarında ve kuruluş adlarının kısaltmalarında nokta kullanılmaz. Ancak, bazı istisnalar da bulunmaktadır. Örneğin, "vb." (ve benzeri), "Prof." (Profesör) gibi kısaltmalarda nokta kullanılır.
Özellikle, kuruluş adlarının kısaltmaları büyük harflerle yapılır ve genellikle nokta konulmaz. Örneğin, "TDK" (Türk Dil Kurumu), "TBMM" (Türkiye Büyük Millet Meclisi) gibi. Ancak, bu kısaltmalar kelime gibi okunduğunda (örneğin, NATO), kısaltma oldukları pek hissedilmez. Bu tür durumlarda da nokta kullanılmaz.
Hangi Durumlarda Nokta Kullanılır?
Kelime kısaltmalarında genellikle nokta kullanılır. Özellikle, rütbe, unvan ve ölçü birimi kısaltmalarında sıklıkla nokta görürüz. Örneğin, "Dr." (Doktor), "Av." (Avukat), "cm." (santimetre), "kg." (kilogram) gibi. Bu tür kısaltmalar, kelimenin tamamını yazmak yerine daha pratik bir kullanım sunar ve okuyucunun anlamasını kolaylaştırır.
Ancak, ölçü birimi kısaltmaları sembol şeklinde kullanıldığında nokta kullanılmaz. Örneğin, "cm" (santimetre), "kg" (kilogram) gibi. Semboller, uluslararası standartlara uygun olarak belirlenmiştir ve noktasız kullanımları daha yaygındır.
Kısaltmalarda Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar
Kısaltmalara getirilen ekler, kesme işaretiyle ayrılır. Örneğin, "TDK'nin", "Prof.'ün" gibi. Ancak, kurum ve kuruluş adlarının kısaltmalarına getirilen eklerde kesme işareti kullanılmaz. Örneğin, "TDK'ye", "TBMM'de" gibi.
Ayrıca, bir metinde kısaltma kullanırken, okuyucunun anlamasını kolaylaştırmak için ilk geçtiği yerde kısaltmanın açılımını vermek faydalı olabilir. Özellikle, teknik veya özel bir alana ait kısaltmalar kullanılıyorsa, bu daha da önemlidir.
Özetle, kısaltmalarda nokta kullanımı, kısaltmanın türüne ve kullanım amacına göre değişiklik gösterir. Temel kuralları ve istisnaları bilmek, yazılarımızın daha doğru ve anlaşılır olmasını sağlar. Unutmayın, dil yaşayan bir varlıktır ve kurallar zamanla değişebilir. Bu nedenle, TDK'nin güncel kılavuzlarını takip etmek her zaman en doğrusudur.