2020 yılında vefat eden Toprak Dede kimdir?

12.03.2025 1 görüntülenme Son güncelleme: 23.03.2025

Türkiye'nin çevre bilincine büyük katkıları olan ve 2020 yılında kaybettiğimiz Hayrettin Karaca, namı diğer Toprak Dede, ülkemizin yetiştirdiği en önemli çevrecilerden biriydi. Sadece bir aktivist değil, aynı zamanda bir iş insanı, yazar ve düşünür olan Karaca, yaşamını doğayı korumaya adamış ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için mücadele etmiştir.

Hayrettin Karaca'nın Hayatı ve Kariyeri

1922 yılında Bandırma'da doğan Hayrettin Karaca, iş hayatına atılarak başarılı bir tekstilci olmuştur. Ancak onun asıl tutkusu doğa ve çevreydi. Bu tutku onu, 1980 yılında Türkiye'nin ilk özel arboretumu olan Karaca Arboretum'unu kurmaya yöneltmiştir. Bu arboretum, sadece bir bitki koleksiyonu değil, aynı zamanda bir araştırma merkezi ve çevre eğitimi alanında önemli bir merkez haline gelmiştir.

Karaca, sadece arboretumla yetinmemiş, 1992 yılında Nihat Gökyiğit ile birlikte Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı'nı (TEMA) kurmuştur. TEMA Vakfı, Türkiye'de erozyonla mücadele, ağaçlandırma ve doğal varlıkların korunması konularında öncü bir rol üstlenmiştir. Vakıf, milyonlarca fidanın toprakla buluşmasına, çevre bilincinin artmasına ve birçok insanın doğa sevgisiyle tanışmasına vesile olmuştur.

Toprak Dede'nin Çevreye Katkıları

Hayrettin Karaca'nın çevreye katkıları saymakla bitmez. O, sadece ağaç dikmekle kalmamış, aynı zamanda su kaynaklarının korunması, toprak verimliliğinin artırılması, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir tarım gibi konularda da önemli çalışmalar yapmıştır. Karaca, çevre sorunlarına dikkat çekmek için sayısız konferans vermiş, makale yazmış ve televizyon programlarına katılmıştır. Onun samimi ve etkileyici üslubu, birçok insanın kalbine dokunmuş ve onları çevre konusunda bilinçlendirmiştir.

Toprak Dede, sadece Türkiye'de değil, uluslararası alanda da tanınan ve saygı duyulan bir çevre aktivistiydi. Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi (UNCCD) tarafından "Çölleşme ile Mücadele Yaşam Boyu Başarı Ödülü"ne layık görülmüştür. Ayrıca, birçok üniversite ve sivil toplum kuruluşu tarafından da ödüllendirilmiştir.

Hayrettin Karaca'nın Mirası

Hayrettin Karaca, 2020 yılında aramızdan ayrılsa da, onun mirası yaşamaya devam ediyor. Onun kurduğu TEMA Vakfı, bugün Türkiye'nin en büyük çevre kuruluşlarından biri olarak faaliyetlerini sürdürüyor. Karaca Arboretum'u ise, hala bir çevre eğitimi merkezi ve doğa severlerin uğrak yeri olmaya devam ediyor. Toprak Dede'nin çevre bilincine yaptığı katkılar, gelecek nesillere ilham kaynağı olmaya devam edecek.

Hayrettin Karaca, sadece bir çevre aktivisti değil, aynı zamanda bir rol modeldi. Onun yaşamı, bize doğayı sevmenin, korumanın ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmanın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Onun mirasını yaşatmak için, hepimizin elimizden geleni yapması gerekiyor.