Divanü Lügati't Türk ölçüsü nedir?

01.03.2025 0 görüntülenme
Kaşgarlı Mahmut'un 11. yüzyılda yazdığı Divanü Lügati't Türk, Türk dilinin bilinen en eski ve en önemli sözlüklerinden biridir. Ancak sadece bir sözlük olmanın ötesinde, dönemin kültürünü, coğrafyasını ve dil özelliklerini de yansıtan devasa bir eserdir. Eserde kullanılan dilin zenginliği ve anlatım biçimi dikkat çekerken, şiirlerdeki ahenk ve ölçü de ayrı bir önem taşır. Divanü Lügati't Türk'te, şiirlerde genellikle hece ölçüsü kullanılmıştır. Bu ölçü, her dizedeki hece sayısının eşitliğine dayanır. Ancak, Divanü Lügati't Türk'teki hece ölçüsü, daha sonraki dönemlerde kullanılan hece ölçüsünden bazı farklılıklar gösterir. Örneğin, durakların yerleri ve sayısı konusunda serbestlikler bulunmaktadır. Bu durum, eserin yazıldığı dönemin dil özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, bazı şiirlerde aruz ölçüsüne de rastlanır. Aruz, Arap ve Fars edebiyatlarından Türk edebiyatına geçmiş bir ölçüdür ve hecelerin uzunluk ve kısalıklarına dayanır. Özetle, Divanü Lügati't Türk'te ağırlıklı olarak hece ölçüsü kullanılmış olsa da, aruz ölçüsünün de örneklerine rastlanmaktadır. Bu durum, eserin hem Türk dilinin yerel özelliklerini hem de dönemin edebi etkileşimlerini yansıtan önemli bir özelliğidir. Eser, dil araştırmacıları ve edebiyat tarihçileri için hâlâ önemli bir kaynak olma özelliğini korumaktadır.