Gecelik repo nasıl hesaplanır?

12.03.2025 0 görüntülenme

Finans dünyasında sıklıkla duyduğumuz "gecelik repo" kavramı, kısa vadeli fonlama ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılan önemli bir araçtır. Özellikle bankalar ve diğer finans kuruluşları, günlük likidite ihtiyaçlarını yönetmek için bu yönteme başvururlar. Peki, gecelik repo tam olarak nedir ve nasıl hesaplanır? Bu yazımızda, gecelik repo işlemlerinin temel mantığını ve hesaplama yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Gecelik Repo Nedir?

Gecelik repo (Repurchase Agreement), bir finansal kuruluşun sahip olduğu menkul kıymetleri (genellikle devlet tahvilleri) bir başka kuruluşa belirli bir süre (genellikle bir gece) için satması ve aynı menkul kıymetleri önceden belirlenmiş bir fiyattan geri almayı taahhüt etmesidir. Bu işlem, satan taraf için kısa vadeli bir borçlanma, alıcı taraf için ise kısa vadeli bir yatırım anlamına gelir. Gecelik repo işlemleri, piyasadaki likiditeyi düzenlemek ve faiz oranlarını etkilemek için de kullanılır.

Basitçe anlatmak gerekirse, bir bankanın elinde bulunan tahvilleri bir başka bankaya satarak nakit elde etmesi ve ertesi gün bu tahvilleri üzerine faiz eklenmiş bir fiyatla geri almasıdır. Bu sayede banka, kısa vadeli nakit ihtiyacını karşılamış olur.

Gecelik Repo Nasıl Hesaplanır?

Gecelik repo hesaplaması oldukça basittir. Temel olarak, repo yapılan tutar üzerine bir faiz oranı uygulanır ve bu faiz, geri alım fiyatına eklenir. İşte adım adım gecelik repo hesaplama yöntemi:

  1. Repo Tutarı (Anapara): Repo işlemine konu olan menkul kıymetlerin satış tutarıdır. Örneğin, bir banka 1.000.000 TL değerinde tahvil repo yapıyorsa, repo tutarı 1.000.000 TL'dir.
  2. Repo Faizi: Repo işlemi için belirlenen faiz oranıdır. Bu oran genellikle yıllık olarak ifade edilir, ancak gecelik repo işlemleri için günlük faiz hesaplanır. Örneğin, yıllık repo faizi %10 ise, günlük faiz oranı %10/365 olacaktır.
  3. Hesaplama: Geri alım fiyatı, repo tutarı ile günlük faizin çarpılması ve sonucun repo tutarına eklenmesiyle bulunur. Formül şu şekildedir:
    Geri Alım Fiyatı = Repo Tutarı + (Repo Tutarı x Günlük Faiz Oranı)

Örnek Hesaplama:
Repo Tutarı: 1.000.000 TL
Yıllık Repo Faizi: %10
Günlük Repo Faizi: %10 / 365 = 0,00027397 (yaklaşık)
Geri Alım Fiyatı = 1.000.000 TL + (1.000.000 TL x 0,00027397) = 1.000.273,97 TL

Bu durumda, tahvilleri repo yapan banka, ertesi gün 1.000.273,97 TL ödeyerek tahvillerini geri alır.

Gecelik Repo İşlemlerinin Önemi

Gecelik repo işlemleri, finansal piyasaların sağlıklı bir şekilde işlemesi için kritik öneme sahiptir. Bu işlemler sayesinde:

  • Bankalar ve diğer finans kuruluşları, kısa vadeli likidite ihtiyaçlarını kolayca karşılayabilirler.
  • Merkez bankaları, piyasadaki para arzını kontrol ederek faiz oranlarını etkileyebilirler.
  • Yatırımcılar, kısa vadeli yatırımlar yaparak getiri elde edebilirler.

Gecelik repo, finansal sistemin önemli bir parçasıdır ve piyasadaki dengeyi sağlamada önemli bir rol oynar. Bu nedenle, finans sektöründe çalışanların ve yatırımcıların bu kavramı iyi anlaması gerekmektedir.