Kan Pıhtılaşmaması hangi vitamin eksikliğinde olur?

Kan Pıhtılaşması ve Vitamin K: Bilmen Gerekenler

Kanın pıhtılaşmaması durumu, yani hemofili değil de, basit bir kesikte bile kanamanın durmaması seni endişelendiriyorsa, aklına ilk gelmesi gerekenlerden biri K Vitamini eksikliği olmalı. Evet, doğru duydun, öyle karmaşık bir durum değil. Kanın pıhtılaşma sürecinde başrol oynayan kilit bir vitamin bu.

K Vitamini Neden Bu Kadar Önemli?

Kanın pıhtılaşması dediğimiz olay, aslında karmaşık bir zincirleme reaksiyon. Bu reaksiyonun düzgün çalışabilmesi için birçok faktöre ihtiyaç var. İşte bu faktörlerin birçoğu, karaciğerde sentezleniyor ve sentezlenmeleri için de K Vitamini'ne bağımlılar. Özellikle protrombin (faktör II), faktör VII, faktör IX ve faktör X gibi pıhtılaşma proteinlerinin aktifleşmesi için K Vitamini şart. Kısacası, K Vitamini olmadan bu proteinler görevlerini yapamaz, kanama durmaz.

Deneyimlerime göre, K Vitamini eksikliği sadece ciddi kanamalarla değil, aynı zamanda kolay morarma, burun kanamaları veya diş eti kanamaları gibi daha hafif belirtilerle de kendini gösterebilir. Yani, durduk yere bacağında morluklar görüyorsan veya diş fırçalarken diş etlerin sürekli kanıyorsa, bir düşün derim.

K Vitamini Eksikliği Neden Olur ve Kimler Risk Altında?

K Vitamini eksikliği öyle her zaman karşılaşılan bir durum değil, çünkü bağırsaklarımızdaki faydalı bakteriler de bir miktar K Vitamini üretebiliyor. Ayrıca birçok besinde de bulunuyor. Ancak bazı durumlarda bu denge bozulabiliyor:

• Antibiyotik Kullanımı: Özellikle uzun süreli ve geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı, bağırsak florasını bozarak K Vitamini üreten bakterilerin sayısını azaltabilir. Bu da dolaylı yoldan eksikliğe yol açabilir.
• Yağ Emilim Bozuklukları: K Vitamini, yağda çözünen bir vitamin olduğu için, safra kesesi sorunları, kistik fibrozis veya çölyak hastalığı gibi yağ emilimini bozan durumlar eksikliğe neden olabilir. Vücudun yağı emememesi demek, K Vitaminini de emememesi demek.
• Yenidoğanlar: Bebeklerin bağırsak florası henüz tam gelişmediği için ve anne sütünde K Vitamini miktarı düşük olduğu için yenidoğanlar K Vitamini eksikliği açısından risk altındadır. Bu yüzden birçok ülkede doğumdan sonra bebeklere K Vitamini enjeksiyonu rutin olarak yapılır.
• Kronik Karaciğer Hastalıkları: K Vitamini bağımlı pıhtılaşma faktörleri karaciğerde üretildiği için, siroz gibi ciddi karaciğer hastalıkları olan kişilerde K Vitamini eksikliğine bağlı kanama sorunları görülebilir.
• Beslenme Eksikliği: Çok nadir de olsa, aşırı tek yönlü beslenen veya uzun süreli açlık çeken kişilerde de K Vitamini alımı yetersiz kalabilir. Ama bu, günümüz beslenme alışkanlıklarında pek sık rastlanan bir durum değil.

Peki Ne Yapmalı? Pratik İpuçları!

Eğer K Vitamini eksikliği şüphen varsa, öncelikle bir doktora danışmalısın. Kan tahlilleriyle K Vitamini seviyen veya pıhtılaşma zamanların kontrol edilebilir. Ancak genel olarak K Vitamini alımını artırmak için yapabileceğin bazı şeyler var:

• Beslenmene Dikkat Et: K Vitamini'nin en zengin kaynakları koyu yeşil yapraklı sebzelerdir. Brokoli, ıspanak, lahana, pazı, marul, maydanoz gibi sebzeleri sofrandan eksik etme. Örneğin, 100 gram pişmiş ıspanak günlük K Vitamini ihtiyacının yaklaşık 10 katını karşılayabilir! Lahana ve brokoli de benzer şekilde oldukça zengin kaynaklardır.
• Fermente Gıdalar: Bağırsak florasını desteklemek, dolayısıyla K Vitamini üretimini artırmak için yoğurt, kefir, turşu gibi fermente gıdaları tüketebilirsin.
• Sağlıklı Yağlar: K Vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğu için, sağlıklı yağlarla birlikte tüketilmesi emilimini artırır. Salatanın üzerine biraz zeytinyağı gezdirmek veya sebzeleri sağlıklı bir yağda hafifçe sotelemek iyi bir fikir olabilir.
• Gereksiz Antibiyotik Kullanımından Kaçın: Eğer doktorun önermiyorsa, kendi kendine antibiyotik kullanmaktan kaçın. Bağırsak floran için bu çok önemli.

Unutma, her vitaminin fazlası da zararlı olabilir. K Vitamini için bu durum biraz daha farklı, zira diğer yağda çözünen vitaminler (A, D, E) gibi toksik etki gösterme riski çok daha düşüktür. Ancak yine de, takviye kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışmalısın. Çünkü bazı kan sulandırıcı ilaçlarla (örneğin Warfarin) etkileşime girerek ilacın etkisini azaltabilir. Bu yüzden, kullandığın ilaçlar varsa doktoruna mutlaka bilgi vermelisin.