Gelir ve gider tablosu nedir?
Gelir ve Gider Tablosu: İşletmenin Nabzını Tutmak
Gelir ve gider tablosu, aslında bir işletmenin finansal sağlığını gösteren en temel ve en önemli belgelerden biridir. Bunu, bir doktorun hastasının nabzını, tansiyonunu ölçmesi gibi düşünebilirsin. Bir dönemde ne kadar kazandın (gelir) ve bu kazancı elde etmek için ne kadar harcadın (gider) bunları net bir şekilde gösterir.
Gelirler: Para Nereden Geliyor?
Gelirler, bir işletmenin ana faaliyetlerinden elde ettiği para akışıdır. En bilineni satışlardan elde edilen gelirdir. Örneğin, bir e-ticaret sitesiyseniz, sattığınız her ürünün bedeli sizin ana gelir kaleminizdir. Bir danışmanlık şirketiyseniz, verdiğiniz hizmet karşılığında aldığınız ücretler gelirinizdir.
* Satış Gelirleri: Ana ürün veya hizmet satışlarınızdan elde ettiğiniz para.
* Faiz Gelirleri: Varsa, bankada tuttuğunuz paralardan veya verdiğiniz borçlardan elde ettiğiniz faizler. Örneğin, 10.000 TL'nizi yıllık %20 faizle mevduata koydunuz, yıl sonunda 2.000 TL faiz geliri elde edersiniz.
* Kira Gelirleri: Eğer boş bir dükkanınız varsa ve kiraya verdiyseniz, buradan aldığınız kira bedeli.
Deneyimlerime göre, pek çok küçük işletme sadece satış gelirlerine odaklanır ama diğer gelir kalemlerini de gözden kaçırmamak gerekir. Bunlar, işletmenizin genel karlılığını etkileyen küçük ama önemli detaylardır.
Giderler: Para Nereye Gidiyor?
Giderler ise, gelir elde etmek için yaptığın harcamalardır. Bunları da birkaç ana gruba ayırabiliriz:
* Satılan Malın Maliyeti (SMM): Eğer bir ürün satıyorsan, bu ürünün sana maliyeti (üretim, satın alma maliyeti vb.). Örneğin, 100 TL'ye ürettiğin veya aldığın bir ürünü 200 TL'ye sattıysan, 100 TL SMM'dir. Bu, brüt karını hesaplamanda doğrudan etkilidir.
* Operasyonel Giderler: İşletmenin günlük faaliyetlerini yürütmek için yapılan harcamalar. Bunlar oldukça çeşitlidir:
* Personel Giderleri: Maaşlar, SGK primleri.
* Pazarlama ve Reklam Giderleri: Sosyal medya reklamları, Google Ads, el ilanları. Eğer aylık 5.000 TL sosyal medya reklamına harcıyorsan, bu kalemin ana giderlerinden biridir.
* Kira ve Faturalar: Ofis veya dükkan kirası, elektrik, su, internet.
* Ofis Malzemeleri ve Yazılımlar: Kırtasiye, muhasebe programları, proje yönetim araçları.
Ulaşım ve Seyahat Giderleri:* Müşteri ziyaretleri, fuarlar.* Finansman Giderleri: Eğer kredi kullanıyorsan, bu kredilerin faiz ödemeleri.
* Amortisman Giderleri: Makine, ekipman, araç gibi varlıkların kullanıma bağlı olarak değer kaybetmesi. Örneğin, 50.000 TL'ye aldığın bir bilgisayarın 5 yıl ömrü varsa, yıllık 10.000 TL amortisman gideri olabilir.
Deneyimlerime göre, özellikle yeni başlayan işletmelerde gider kontrolü en kritik konulardan biridir. Nereye ne kadar para harcadığını bilmek, gereksiz harcamaları tespit etmene ve kar marjını artırmana yardımcı olur. Örneğin, aylık internet faturanın 500 TL olduğunu düşünüyorsan ve bunun sadece 100 TL'lik kısmını kullanıyorsan, burada bir optimizasyon şansı vardır.
Kar veya Zarar Hesaplama: Sonuç Ne?
Gelir ve gider tablosunun en can alıcı noktası burasıdır. Temelde şu formülle hesaplanır:
Toplam Gelirler - Toplam Giderler = Net Kar (veya Zarar)Eğer gelirlerin giderlerinden fazlaysa, işletmen kar etmiştir. Eğer giderlerin gelirlerinden fazlaysa, işletmen zarar etmiştir. Bu rakam, sana işletmenin o dönemdeki performansını gösterir.
Örnek:
* Bir ayda toplam 100.000 TL satış geliriniz oldu.
* Satılan malın maliyeti 40.000 TL
* Personel giderleri 20.000 TL
* Pazarlama giderleri 5.000 TL
* Kira ve faturalar 8.000 TL
* Diğer giderler 2.000 TL
Toplam Gelir: 100.000 TL
Toplam Gider: 40.000 + 20.000 + 5.000 + 8.000 + 2.000 = 75.000 TL
Net Kar: 100.000 TL - 75.000 TL = 25.000 TL
Bu tablo, sadece rakamlardan ibaret değildir. İşletmenin büyüme potansiyelini, maliyet verimliliğini ve gelecekteki stratejilerini belirlemede sana yol gösterir.