🗞️ Manisa Haber

Demir nasıl ortaya çıktı?

12 Haziran 2025 Manisa Haber

Demir Nasıl Ortaya Çıktı?

Ya biliyor musun, bazen oturup düşünüyorum, bu demir dediğimiz şey nasıl oldu da hayatımızın bu kadar içine girdi? Hani şimdi her yerde var, kapıdan pencereye, arabalardan köprülere... Ama bir zamanlar yoktu ki. Gel seninle biraz muhabbet edelim bu konuda, bakalım neler çıkacak.

Evrende Bir Yerlerde...

Şimdi şöyle düşündüğümde, demirin hikayesi galiba bayağı eski... Yani taa evrenin oluşumuna kadar falan gidiyor. Hani o büyük patlama, yıldızların doğuşu falan var ya. İşte o yıldızların içinde, çekirdeklerinde böyle acayip sıcaklıklar, basınçlar olunca, hafif elementler birleşip daha ağırlarını oluşturuyorlarmış. Buna nükleer füzyon diyorlar sanırım. Hidrojen helyum oluyor, helyum karbon oluyor derken, en sonunda demire kadar geliyorlarmış. Demirden sonrası pek olmuyormuş, enerji gerekiyormuş daha çok. Yani demir, bir nevi yıldızların son durağı gibi. Sonra bu yıldızlar ölüyor ya, süpernova falan patlamalarıyla... O patlamalar sırasında o kadar büyük bir enerji açığa çıkıyormuş ki, o demirler falan uzaya saçılıyormuş. Yani aslında biz de bir nevi yıldız tozuyuz falan diyorlar ya, hakikaten öyle galiba. Dünya'mız da oluşurken, o demir tozları bir araya gelmiş, gezegenimizin çekirdeğini oluşturmuş. Düşünsene, ayaklarımızın altında koskocaman bir demir top var resmen!

Dünya'ya İniş ve İnsanla Tanışma

Peki, Dünya'da bu kadar demir varken, insanlar bunu nasıl keşfetti? Bence ilk başlarda gökten düşen meteorlarla tanışmış olabilirler. Hani böyle demir meteorlar düşüyor ya bazen, parıl parıl... İlk insanlar da bunları görüp "Aa bu ne?" demişlerdir. Bence ilk kullanılan demirler, bu meteorlardan gelenler olmalı. Çünkü o zamanlar demiri eritecek teknoloji falan yok ki. Sonra zamanla, insanlar ateşi falan keşfedince, yavaş yavaş fark etmişlerdir. Hani böyle kamp ateşi falan yakarken, bir kayanın içinden bir şeyler eriyip akmaya başlamış olabilir. Ya da demir cevherinin olduğu bir yerde ateş yakmışlardır, tesadüfen eridiğini görmüşlerdir. Böyle deneme yanılma yoluyla, binlerce yıl içinde, demiri cevherinden ayırmanın yollarını bulmuşlar. İlk başlarda basit fırınlar, körükler falan kullanmışlardır. Düşünsene ne kadar büyük bir buluş, demiri işleyebilmek!

Demir Çağı ve Sonrası

İnsanlar demiri işlemeyi öğrenince, her şey değişmiş. Hani o meşhur Demir Çağı var ya, işte o. Silahlar daha sağlam olmuş, tarım aletleri daha etkili hale gelmiş. Böylece daha çok ürün elde etmişler, nüfus artmış, şehirler kurulmuş. Yani demir, medeniyetin gelişmesinde kilit rol oynamış diyebilirim. Bugün bile hala öyle, değil mi? İnşaatlarda, makinelerde, her yerde... Benim tahminimce, demir hep vardı, ama biz onu nasıl kullanacağımızı yeni yeni öğrendik. Yani doğanın bize sunduğu bir armağan gibi. Ve hala da o demiri daha iyi nasıl kullanabiliriz diye düşünüyoruz. Mesela paslanmaz çelik falan, hepsi demirin üzerine yapılan geliştirmeler. Gerçekten de insanlık tarihi, demirin hikayesiyle iç içe geçmiş gibi geliyor bana. Sen ne dersin?