hba1c yüksekliği ne anlama gelir?

HbA1c Yüksekliği: Anlamı ve Yönetimi

HbA1c testinin sonucunda belirli bir değerin üzerindeyseniz, bu genellikle son 2-3 aydaki ortalama kan şekeri seviyenizin yüksek olduğunu gösterir. Vücudumuzdaki kırmızı kan hücreleri sürekli yenilenir ve bu hücrelerin içindeki hemoglobine şeker bağlanır. HbA1c dediğimiz şey, bu şeker bağlanmış hemoglobinin oranıdır. Dolayısıyla, kan şekeri ne kadar yüksekse, hemoglobine o kadar çok şeker bağlanır ve HbA1c değeriniz de o kadar yüksek çıkar.

Neden Önemli? Diyabet kontrolünün en önemli göstergelerinden biri budur. Genel olarak HbA1c değerinin %6.5 ve üzerindeyse diyabet tanısı konulabilir. Ancak diyabetli bireyler için hedef değer genellikle %7'nin altı olarak belirlenir. Bu hedefin üstündeyseniz, vücudunuzun uzun süre yüksek şekerle baş etmek zorunda kaldığını ve bu durumun çeşitli organlarınızda hasara yol açma riskini artırdığını bilmelisiniz.

Yüksek HbA1c'nin Anlamı ve Riskleri

Deneyimlerime göre, HbA1c'nizin yüksek olması size şu mesajları verir:

• Uzun Süreli Yüksek Kan Şekeri: Günlük kan şekeri dalgalanmalarınız olsa bile, ortalamada kan şekeriniz hedef değerlerin üzerinde seyrediyor demektir. Bu, vücudunuzun sürekli olarak yüksek şeker yükü altında olduğunu gösterir.
• Gelecekteki Sağlık Sorunları Riski: Yüksek HbA1c, diyabetle ilişkili ciddi komplikasyonların riskini önemli ölçüde artırır. Bunlar arasında şunlar bulunur:
  • Göz Sağlığı: Diyabetik retinopati, görme kaybına yol açabilir.
  • Böbrek Sağlığı: Diyabetik nefropati, böbrek yetmezliğine neden olabilir.
  • Sinir Sağlığı: Diyabetik nöropati, uyuşma, karıncalanma ve ağrı gibi sorunlara yol açabilir.
  • Kalp ve Damar Sağlığı: Kalp krizi ve inme riskini artırır.
  • Ayak Sağlığı: Yaraların geç iyileşmesi ve enfeksiyon riski artar, bu da ciddi durumlarda uzuv kaybına yol açabilir.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri Gerekliliği: Yüksek bir HbA1c, beslenme alışkanlıklarınızda, egzersiz düzeninizde veya kullandığınız ilaçlarda bir ayarlama yapmanız gerektiğinin güçlü bir işaretidir.

Örneğin, HbA1c'niz %8.5 civarındaysa, bu ortalama kan şekerinizin yaklaşık 190 mg/dL (10.5 mmol/L) civarında olduğu anlamına gelir. Hedef olan %7'nin altında bir değer için bu ortalamayı düşürmeniz gerekir.

HbA1c'yi Düşürmek İçin Neler Yapılabilir?

HbA1c'nizi düşürmek ve diyabeti daha iyi yönetmek için uygulayabileceğiniz temel stratejiler şunlardır:

• Beslenme Düzeninde Değişiklikler:
  • Basit Şekerlerden Kaçının: Şekerli içecekler, tatlılar, hamur işleri gibi glisemik indeksi yüksek gıdaları sınırlayın veya mümkünse tüketmeyin.
  • Lifli Gıdalara Ağırlık Verin: Sebzeler, tam tahıllar, baklagiller gibi lifli gıdalar kan şekerinin daha yavaş yükselmesine yardımcı olur.
  • Porsiyon Kontrolü Yapın: Özellikle karbonhidrat içeren öğünlerinizde porsiyonlarınıza dikkat edin.
  • Sağlıklı Yağları Tercih Edin: Zeytinyağı, avokado, kuruyemişler gibi sağlıklı yağları beslenmenize ekleyin.
• Düzenli Egzersiz: Haftanın çoğu günü en az 30 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmak (yürüyüş, yüzme, bisiklete binme gibi) kan şekeri kontrolünü iyileştirmede çok etkilidir. Egzersiz, hücrelerin insülini daha iyi kullanmasına yardımcı olur.
• İlaç Tedavisine Uyum: Doktorunuzun önerdiği ilaçları (oral antidiyabetikler veya insülin) düzenli ve doğru dozda kullanmak hayati önem taşır.
• Kilo Kontrolü: Fazla kilonuz varsa, birkaç kilo vermek bile HbA1c değerinizde önemli düşüşlere neden olabilir.
• Stres Yönetimi ve Uyku: Yetersiz uyku ve yüksek stres seviyeleri kan şekerini olumsuz etkileyebilir. Bu alanlarda da iyileştirmeler yapmaya çalışın.

Kan Şekeri Takibi ve Doktor İletişimi

HbA1c yüksekliğiyle başa çıkmanın en önemli yollarından biri, kan şekerinizi düzenli olarak takip etmektir. Bir glukometre yardımıyla evde yapacağınız bu takipler, hangi gıdaların veya aktivitelerin kan şekerinizi nasıl etkilediğini anlamanıza yardımcı olur. Bu bilgileri doktorunuzla paylaşmak, tedavi planınızın daha etkin hale getirilmesi için kritiktir.

Deneyimlerime göre, doktorunuzla açık ve dürüst iletişim kurmak çok önemlidir. Sizin yaşadığınız zorlukları, beslenme tercihlerinizi ve yaşam tarzınızı anlayan bir doktor, size en uygun tedavi ve yönetim planını oluşturabilir. HbA1c'nizi düzenli aralıklarla (genellikle 3 ayda bir) kontrol ettirerek ilerlemenizi izleyin ve doktorunuzun tavsiyelerine kulak verin.