Bilgisayara format atma nasıl yapılır?
Bilgisayara Format Atma: Sıfırdan Başlangıç Rehberi
Bilgisayarının yavaşlaması, sürekli hatalar vermesi veya yeni bir başlangıç yapmak istemen durumunda format atmak en etkili çözüm olacaktır. Bu, aslında bilgisayarının içindeki her şeyi silip en baştan kurmak anlamına gelir. Kısaca işletim sistemini ve tüm sürücüleri yeniden yükleyeceksin. Korkulacak bir şey yok, adımları takip edersen rahatlıkla halledebilirsin.
Verilerini Yedekle: Kayıpları Önlemenin Altın Kuralı
Format atmadan önceki en kritik adım, tüm önemli verilerini yedeklemek. Bu, fotoğrafların, belgelerin, videoların, müziklerin ve kişisel dosyaların olabilir. Formatlama işlemi, bilgisayarındaki her şeyi sileceği için bu verileri kaybedersin. Benim deneyimlerime göre, bu aşamayı atlayan birçok kişi sonradan pişman oluyor.
- Harici Depolama Birimleri: En yaygın yöntem bir USB bellek veya harici hard diske dosyalarını kopyalamaktır. 1 TB'lık bir harici disk, ortalama bir kullanıcının tüm kişisel verilerini rahatlıkla yedekleyebilir.
- Bulut Depolama Hizmetleri: Google Drive, OneDrive, Dropbox gibi servisleri kullanarak dosyalarını internete yükleyebilirsin. Günümüzde birçok kişi bu yöntemi tercih ediyor çünkü hem erişimi kolay hem de yedeklemeyi otomatik hale getirebilirsin.
- Önemli Klasörleri Belirle: Genellikle "Belgelerim", "Resimlerim", "Videolarım", "İndirilenler" gibi klasörlerde en önemli verilerin bulunur. Bunları tek tek gözden geçirip yedeklemeyi unutma.
Yedekleme işlemi tamamlandıktan sonra, format atmaya hazırsın demektir.
Format İçin Hazırlık: Kurulum Medyasını Oluşturma
Format atmak için bilgisayarını başlatacağın bir ortama ihtiyacın var. Bu, genellikle bir USB bellek veya DVD üzerindeki işletim sistemi kurulum dosyalarıdır. Windows 10 veya 11 kullanıyorsan, Microsoft'un kendi sitesinden indirebileceğin "Media Creation Tool" adlı aracı kullanabilirsin. Bu araç, sana bootable (başlatılabilir) bir USB bellek oluşturma konusunda rehberlik eder.
- Minimum USB Boyutu: Genellikle en az 8 GB boyutunda bir USB bellek yeterli olacaktır.
- İnternet Hızı Önemli: Kurulum dosyaları birkaç gigabyte boyutunda olacağından, internet hızın ne kadar iyiyse bu işlemi o kadar hızlı tamamlarsın.
- Windows Anahtarı: Eğer Windows'un orijinal bir sürümünü kullanıyorsan, format sonrası tekrar etkinleştirmek için lisans anahtarını hazır bulundur. Genellikle bilgisayarının altında veya kutusunda yazar.
USB belleği hazırladıktan sonra, bilgisayarını bu bellekten başlatacak şekilde ayarlaman gerekiyor.
BIOS/UEFI Ayarları ve Kurulum Süreci
Bilgisayarını USB bellekten başlatmak için BIOS veya UEFI ayarlarını değiştirmen gerekir. Bilgisayarın açılırken ekranda genellikle "Press DEL to enter Setup", "Press F2 to enter BIOS" gibi bir yazı görürsün. Bu tuşa basarak BIOS'a giriş yaparsın.
- Boot Sırası: BIOS içinde "Boot Order", "Boot Priority" gibi bir menü bulacaksın. Burada ilk sıraya USB sürücünü getirmen gerekiyor.
- SATA Modu: Eğer sistemini SSD'ye kuruyorsan, SATA modunun "AHCI" olarak ayarlı olması genellikle en iyi performansı verir.
- Format İşlemi: USB'den başlattıktan sonra karşına çıkan ekranda "Now" veya "Install" gibi bir seçenek olacaktır. Dil ve klavye ayarlarını yaptıktan sonra diskleri biçimlendirme bölümüne geleceksin. Buradan Windows'u kurmak istediğin bölümü seçip biçimlendirebilirsin. Dikkat: Yanlış bölümü biçimlendirmek verilerini kalıcı olarak siler.
- Kurulum Sonrası: Windows kurulumu tamamlandıktan sonra, bilgisayarın tekrar başlayacaktır. Bu noktada BIOS ayarlarını eski haline getirerek (önce sabit diski getirerek) bilgisayarını normal şekilde başlatmalısın. Ardından, gerekli sürücüleri (özellikle ekran kartı, anakart ve ağ kartı sürücülerini) yüklemen gerekir. Bunları genellikle bilgisayarının veya anakartının üretici web sitesinden bulabilirsin.