Tıpta semptom ne demek?

Tıpta Semptom Ne Demek?

Bir hekime gittiğinde doktorun ilk sorduğu şeylerden biri, “Şikayetiniz nedir?” olur. İşte bu şikayetler, yani senin hissettiğin, fark ettiğin ve seni rahatsız eden her şey tıpta semptom olarak adlandırılır. Semptom, senin vücudunda olup bitenlerin birer habercisidir.

Mesela, başın ağrıyorsa bu bir semptomdur. Ateşin varsa, yorgun hissediyorsan, öksürüyorsan, karnın ağrıyorsa, tüm bunlar birer semptomdur. Bunlar, vücudunun sana bir şeylerin yolunda gitmediğini söyleme biçimleridir.

Doktorlar için semptomlar, bir dedektifin ipuçları gibidir. Bir dedektif, suçluyu bulmak için olay yerindeki kanıtları inceler ya, doktor da senin semptomlarını dinleyerek, gözlemleyerek ve çeşitli testlerle hastalığın kaynağını bulmaya çalışır. Her semptom, sanki bir yapbozun parçasıdır ve bir araya getirildiğinde büyük resmi görmeyi sağlar.

Deneyimlerime göre, hastalar genellikle semptomlarını tam olarak tarif etmekte zorlanabilirler. Bu çok normaldir çünkü vücudundaki değişimleri kelimelere dökmek her zaman kolay olmaz. Ancak ne kadar net ve doğru bilgi verirsen, doktorun seni o kadar iyi anlayacaktır.

Semptomlar Neden Önemlidir?

Semptomlar, bir hastalığın erken teşhisinde kritik rol oynar. Bir hastalığın en başındaki o küçük belirtileri fark etmek, ilerlemeden önlem almanı sağlayabilir. Mesela, akciğer kanserinin erken evrelerinde görülen inatçı öksürük, göğüs ağrısı gibi semptomları fark edip doktora başvuran hastalar, çok daha iyi tedavi şansına sahip olurlar. Ya da diyabetin başlangıcındaki sık idrara çıkma ve aşırı susama gibi semptomları göz ardı etmemek, hastalığın organlara zarar vermesini engellemek için çok önemlidir.

Örneğin, bir kalp krizi geçiren bir kişinin yaşadığı göğüs ağrısı, sol kola yayılan ağrı, nefes darlığı gibi semptomlar, acil müdahale gerektiren bir durumun habercisidir. Bu semptomları ne kadar erken fark edip sağlık kuruluşuna başvurursan, yaşama şansın o kadar artar. Bazı araştırmalar, kalp krizi geçiren hastaların yaklaşık %70'inin daha önceki günlerde veya haftalarda benzer ama hafif göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissettiğini gösteriyor.

Semptomları anlamak, sadece hastalığı teşhis etmekle kalmaz, aynı zamanda tedavi sürecini de şekillendirir. Doktor, senin anlattığın semptomlara ve yapacağı muayeneye göre hangi testleri isteyeceğine karar verir. Örneğin, mide ağrısı şikayetiyle gelen bir hastaya kan tahlili, ultrason, endoskopi gibi farklı tetkikler istenebilir.

Semptomları Doktora Nasıl Anlatmalı?

Doktora giderken semptomlarını en iyi şekilde anlatmak için bazı pratik ipuçları şunlardır:

• Ne zaman başladı? Semptomun ne zaman başladığını, hangi olaydan sonra ortaya çıktığını düşün. Örneğin, “Üç gün önce yemek yedikten sonra başladı.” gibi.
• Nasıl hissediyorsun? Semptomun niteliğini tarif etmeye çalış. Ağrıysa yanıcı mı, batıcı mı, ezici mi? Kaşıntı mı, yanma mı? Gibi. “Midemde yanma hissediyorum.” veya “Başım zonkluyor.” gibi ifadeler daha açıklayıcıdır.
• Şiddeti ne kadar? Semptomun hayatını ne kadar etkilediğini belirt. Eğer basit bir baş ağrısıysa günlük işlerini yapabiliyorsundur, ama migrenin dayanılmaz bir ağrısı varsa işini gücünü bırakıp yatman gerekebilir. 1-10 arası bir ölçekte değerlendirebilirsin.
• Neler hafifletiyor veya kötüleştiriyor? Semptomu tetikleyen veya azaltan şeyler var mı? Örneğin, “Yatınca ağrım azalıyor” veya “Hareket edince ağrım artıyor.” gibi.
• Başka şikayetlerin var mı? Semptomuna eşlik eden başka belirtiler de var mı? Ateş, bulantı, kusma, ishal gibi.

Bu detayları bir yere not alıp gitmek, doktorla olan iletişimini çok daha verimli hale getirecektir. Unutma, senin anlattıkların doktorun en değerli aracıdır.

Semptom ve Belirti Arasındaki Fark

Bazen tıpta belirti (sign) ve semptom (symptom) kelimeleri birbirine karışabilir. Bu ikisi arasındaki temel fark, semptomları sadece hastanın kendisinin hissetmesidir. Belirtiler ise hem hasta tarafından hissedilebilir hem de başkaları tarafından (özellikle doktor tarafından) gözlemlenebilir veya ölçülebilir şeylerdir.

Mesela, senin hissettiğin baş ağrısı bir semptomdur. Ama doktorun muayene sırasında nabzının yüksek olduğunu ölçmesi, tansiyonunu ölçmesi, vücudunda bir şişlik görmesi veya bir döküntü fark etmesi birer belirtidir. Vücut ısının 38 derecenin üzerinde olması da bir belirtidir, çünkü bu ölçülebilir bir değerdir.

Bazen bir semptom, bir belirtiye de yol açabilir. Örneğin, senin hissettiğin karın ağrısı (semptom) nedeniyle doktorun muayene ettiğinde karın bölgesinde hassasiyet fark etmesi (belirti) gibi. Veya senin hissettiğin nefes darlığı (semptom) yanında, doktorun duyduğu akciğer seslerindeki anormallik (belirti) gibi.

Bu ayrım, özellikle tıbbi terminolojide önemli olsa da, genel anlamda ikisi de vücuttaki bir anormalliğin göstergesidir. Senin için önemli olan, vücudundaki olağandışı her değişikliği fark etmek ve gerektiğinde bir sağlık profesyoneliyle paylaşmaktır.