Limit ve stop nedir?

Limit ve Stop Emirleri: Hesabını Korumanın Anahtarları

Forex, kripto veya hisse senedi piyasalarında işlem yaparken karşımıza çıkan iki temel emir türü var: Limit ve Stop emirleri. Bunları doğru anlamak ve kullanmak, sermayeni korumanın ve kârını maksimize etmenin en önemli yollarından biri. Deneyimlerime göre, piyasada yeni olan birçok arkadaşımız bu iki kavramı karıştırabiliyor ya da önemsemiyor. Oysa bu emirler, bilgisayar başında 24 saat geçirmeyen bizler için adeta birer hayat sigortası.

Limit Emirleri: İstediğin Fiyattan Al/Sat

Limit emirleri, belirli bir fiyattan alım veya satım yapmak istediğinde kullanılır. Diyelim ki bir hisse senedi şu anda 10 TL'den işlem görüyor ama sen bunun 9.50 TL'ye düşmesini bekliyorsun. İşte tam bu noktada, 9.50 TL'den alım emri girersin. Bu emir, hisse senedi fiyatı 9.50 TL'ye düştüğünde otomatik olarak gerçekleşir. Eğer fiyat düşmezse, o emir havada kalır. Aynı şekilde, bir varlığı 11 TL'den satmak istiyorsun ve şu anki fiyat 10.50 TL. 11 TL'den satım limiti girerek, fiyat yükseldiğinde satışını garantiye alırsın. Limit emirleri, istediğin fiyattan işlemin gerçekleşmesini sağlar ama fiyatın senin istediğin seviyeye gelmemesi durumunda işlemin gerçekleşmeme riskini de taşır.

Stop Emirleri: Zararını Durdur, Kârını Koru

Stop emirleri ise biraz daha farklı bir mantıkla çalışır. Bunlar, piyasa senin beklentin tersine hareket ettiğinde devreye girer ve zararını belirli bir seviyede durdurmak veya kârını güvence altına almak için kullanılır.

Zarar Durdur (Stop-Loss):

Örneğin, bir kripto parayı 1000 dolardan aldın ve bunun 1200 dolara yükseleceğini düşünüyorsun. Ama ya düşerse? İşte burada 950 dolardan bir stop-loss emri girerek, fiyat 950 dolara düştüğünde otomatik olarak satış yapmasını sağlarsın. Böylece, başlangıçta belirlediğin 50 dolarlık zararla işlemi kapatmış olursun ve daha büyük bir düşüşten korunmuş olursun. Bu, psikolojik olarak da seni rahatlatır, çünkü "ne kadar kaybedebileceğini" baştan bilirsin.

Kâr Al (Take-Profit):

Aynı kripto örneğine devam edelim. Aldığın kripto para 1150 dolara çıktı ve sen %15'lik bir kârla satmak istiyorsun. 1150 dolardan bir stop-loss emri girersen, fiyat 1150 dolara ulaştığında otomatik olarak satış emrin gerçekleşir ve kârını realize etmiş olursun. Bu, piyasa dalgalanmalarında fırsatı kaçırmamanı sağlar. Birçok platformda "Stop Limit" emri de bulunur; bu, stop seviyesine ulaştığında bir limit emir tetikler. Örneğin, 950 dolardan stop-loss girip, aynı zamanda 945 dolardan da limit satışı girersen, fiyat 950'ye düştüğünde 945 dolardan satış emrin aktif olur.

Örneklerle Somutlaştıralım:

• Örnek 1: EUR/USD paritesinde uzun pozisyon açtın, giriş fiyatın 1.
  1. %0.5'lik bir zararı kabul etmek istemiyorsun. Bu durumda, 1.0850 - (1.0850 * 0.005) = 1.0796 civarında bir stop-loss emri girersin.
• Örnek 2: Bir teknoloji hissesini 50 TL'den aldın. Hedefin 60 TL, ancak fiyat 55 TL'ye ulaştığında kârını realize etmek istiyorsun. Bu durumda, 55 TL'den bir stop-loss emri girerek (ki bu aslında bir kâr alma emridir) hedeflediğin kârı garantilersin.

Stratejiler ve İpuçları

Bu emirleri kullanırken dikkat etmen gereken bazı noktalar var. Öncelikle, sermayenin hiçbir zaman %1'inden fazlasını tek bir işlemde riske atmamak genel bir kuraldır. Yani, 10.000 TL'lik bir hesabın varsa, tek bir işlemde en fazla 100 TL zarar etmeyi göze almalısın. Bu da stop seviyeni belirlerken hesaplamanı buna göre yapman gerektiğini gösterir.

İpucu 1: Stop seviyeni belirlerken "önemli destek ve direnç seviyelerini" göz önünde bulundur. Fiyatın bu seviyelerin altına sarkması, trendin değiştiği anlamına gelebilir. Örneğin, bir hisse 20 TL'de işlem görüyorsa ve 18 TL'de güçlü bir destek varsa, stop'unu 17.80 TL gibi bu destek seviyesinin biraz altına yerleştirebilirsin.

İpucu 2: Volatiliteyi (fiyat oynaklığını) hesaba kat. Daha volatil piyasalarda stop'unu biraz daha geniş tutman gerekebilir ki, ani dalgalanmalar yüzünden işlemin gereksiz yere kapanmasın. Ancak, her zaman zararını sınırlandırmak için bir stop koymak önemlidir.

İpucu 3: Kâr al emirlerini de stratejinin bir parçası yap. Eğer bir pozisyonda güzel bir kâr elde ettiysen ve piyasanın daha fazla yükseleceği konusunda emin değilsen, kâr al emri ile pozisyonunu kapatmak mantıklıdır. Bu, kazancını garanti altına alır.

Zarar-Kâr Oranı (Risk-Reward Ratio)

Deneyimlerime göre, başarılı işlemlerin sırrı zararlarını küçük tutarken kârlarını büyütmektir. Bu, zarar-kâr oranı ile ilgilidir. Eğer bir işlemde 50 TL zarar riske edip potansiyel olarak 100 TL kâr hedefliyorsan, zarar-kâr oranının 1:2'dir. Bu, uzun vadede kazanma şansını artırır. Örneğin, 10 işlemden 6'sında zarar etsen bile (her biri 50 TL), bu 4 kârlı işlem (her biri 100 TL) ile toplamda kara geçebilirsin (400 TL kâr - 300 TL zarar = 100 TL net kâr).

Limit ve stop emirleri, sana bu disiplini sağlar. Aceleyle alınan kararlar yerine, önceden belirlediğin kurallara göre hareket etmeni sağlarlar. Bu emirleri etkili bir şekilde kullanarak, finansal piyasalarda daha kontrollü ve daha bilinçli işlemler yapabilirsin.