Did hangi zaman eki?

Did Hangi Zaman Eki?

Türkçede "did" diye bir zaman eki yoktur. Bu yanılgı büyük ihtimalle İngilizce'deki Simple Past Tense (Geniş Zamanda Hikaye) yapısıyla ilgili. İngilizcede geçmişte tamamlanmış bir eylemi anlatmak için fiilin ikinci halini (V2) kullanırız ve bu yapının yardımcı fiili "did"dir.

Örneğin:

• I went to the park yesterday. (Parka dün gittim.) - Burada fiil "go"nun geçmiş zaman hali "went"tir.
• She watched a movie last night. (O dün gece film izledi.) - Burada fiil "watch"ın geçmiş zaman hali "watched"tır.

İngilizcede olumsuz veya soru cümlelerinde ise "did" yardımcı fiili kullanılır ve asıl fiil yalın halde kalır. Bu durum, Türkçe'de durumun tam tersidir.

Örneğin:

• I did not go to the park yesterday. (Parka dün gitmedim.)
• Did you watch a movie last night? (Dün gece film izledin mi?)

Türkçede ise geçmiş zaman ekleri fiile doğrudan getirilir. Bunlar genellikle -di, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü şekillerindedir. Ayrıca "-miş" eki de geçmiş zaman anlamı taşır ancak bu daha çok duyulan geçmiş zamanı ifade eder.

Deneyimlerime göre, bu tür kafa karışıklıklarının en büyük nedeni, farklı dillerin gramer yapılarını doğrudan birbirine eşleştirmeye çalışmaktır. Türkçede fiilin önüne bir yardımcı fiil getirip onu geçmiş zaman yapmak gibi bir durum söz konusu değil. Eylemin ne zaman gerçekleştiği, fiilin sonuna eklenen "-di"li eklerle belirtilir.

Türkçede Geçmiş Zaman Eki ve Kullanımı

Türkçede geçmiş zamanı ifade etmek için kullanılan en yaygın ekler şunlardır:

• -di / -di / -du / -dü: Bu ekler, fiilin sonundaki ünlünün inceliği veya kalınlığına ve uyumuna göre değişir.
• -tı / -ti / -tu / -tü: Kendinden önceki ses uyumuna göre yumuşak "d" yerine sert "t" olarak karşımıza çıkar.

Bakalım bazı örneklerle:

• Geldi (gelmek fiili + -di)
• Yazdı (yazmak fiili + -dı)
• Gördü (görmek fiili + -dü)
• Yaptı (yapmak fiili + -tı)
• Bitti (bitmek fiili + -ti)

Türkçede fiillerin köklerine bu ekleri getirerek geçmişte gerçekleşmiş bir eylemi net bir şekilde ifade ederiz. İngilizcedeki "did" gibi bir yardımcı fiil, Türkçede doğrudan fiilin kendisine eklenen bir zaman ekiyle karşılanır.

Öğrenirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Eğer İngilizce de öğreniyorsan, bu iki dilin gramer yapılarını karıştırmamak önemlidir. "Did"in İngilizce'deki rolünü anlamak, o dilin mantığını kavramana yardımcı olur. Ancak Türkçe'de geçmiş zamanı ifade ederken doğrudan fiil köklerine eklenen "-di"li ekleri kullanacağını unutmamalısın. Deneyimlerime göre, bu ayrımı netleştirmek, hem Türkçe hem de İngilizce konuşurken daha akıcı olmanı sağlar.

Pratik bir ipucu olarak, yeni bir kelime öğrenirken veya bir fiili kullanırken, "Bu fiil geçmiş zamanda nasıl söylenir?" diye düşünmek yerine, "Türkçe'de bu fiilin geçmiş zaman hali nedir?" sorusunu kendine sormayı alışkanlık haline getirebilirsin. Bu, zihninde doğru gramer kalıbını oluşturmana yardımcı olacaktır.

Unutma, her dilin kendine özgü bir mantığı var. İngilizcedeki "did"in varlığı, Türkçede de benzer bir mantık araman gerektiği anlamına gelmez. Türkçede işler daha doğrudan ve eklemeli bir yapıyla ilerler.