Alıntı yapma nedir örnek?

Alıntı Yapmak Nedir? Pratik Rehberin

Alıntı yapmak, başka bir kaynaktan aldığın bilgiyi, düşünceyi veya ifadeyi kendi yazına dahil etme yöntemidir. Ama bunu yaparken, o bilginin sana ait olmadığını belirtmen şart. İşte bu "belirtme" kısmı, intihalden kaçınmanın ve güvenilir bir kaynak olmanın temel taşıdır. Sadece bir fikri ya da cümleyi almakla kalmazsın, aynı zamanda o fikrin sahibine saygı gösterirsin.

Deneyimlerime göre, alıntı yapmanın birkaç temel nedeni var. İlki, argümanlarını güçlü temellere dayandırmak. Eğer bir konuda iddialıysan, o iddianın alanında uzmanlaşmış birinin görüşüne veya araştırmasına atıfta bulunmak, senin de o konuya hakim olduğunu gösterir. Örneğin, bir pazarlama stratejisi hakkında yazarken, Philip Kotler'in bir tanımını kullanmak, yazına akademik bir ağırlık katar. İkincisi, konuya farklı açılardan bakış getirmek. Kendi düşüncelerin harika, ancak başkalarının bakış açıları da konuyu zenginleştirir. Bu, okuyucunun konuyu daha geniş bir perspektiften görmesini sağlar. Üçüncüsü, bilgi birikimini göstermek. Hangi kaynakları taradığını, hangi literatüre hakim olduğunu göstermek, senin okuyucu nezdindeki itibarını artırır.

Neden ve Nasıl Alıntı Yapılır?

Alıntı yapmanın en önemli sebebi, intihali önlemek. Başkasının fikrini kendi fikrin gibi sunmak, ciddi akademik ve etik sonuçları olan bir durumdur. Örneğin, bir üniversite öğrencisinin tezinde, bir makaleden alınan birkaç cümleyi kaynak belirtmeden kullanması, doğrudan intihal sayılır ve bu durum disiplin cezalarına yol açabilir. Genel olarak, bir kaynaktan aldığın her türlü bilgi, fikir, istatistik veya doğrudan alıntı için mutlaka kaynak göstermelisin. Eğer bir makaleden bir istatistik kullanacaksan, örneğin "2023 yılında dijital pazarlama harcamalarının bir önceki yıla göre %15 arttığı raporlanmıştır" diyorsan, bu raporun kim tarafından ve ne zaman yayınlandığını belirtmelisin.

Alıntı yapma yöntemleri çeşitlidir. İki ana kategoriye ayırabiliriz:

• Doğrudan Alıntı: Kaynaktaki ifadeyi birebir, kelimesi kelimesine aktarmaktır. Bu durumda alıntının başına ve sonuna çift tırnak işareti konulur ve hemen ardından kaynak gösterilir. Örneğin, bir kitapta geçen "Reklam, hedef kitleyi bilgilendirme, ikna etme ve hatırlatma amacıyla gerçekleştirilen bilinçli bir faaliyettir" ifadesini kullanıyorsan, bunu tırnak içinde yazıp kaynağını belirtmelisin. Genellikle doğrudan alıntılar kısa tutulur, aksi takdirde metnin akışını bozabilir.
• Dolaylı Alıntı (Paraphrase): Kaynaktaki fikri kendi kelimelerinle yeniden ifade etmektir. Burada da mutlaka kaynağı belirtmen gerekir. Bu yöntemde, orijinal metnin yapısını ve kelime seçimini tamamen değiştirmeye özen göstermelisin. Sadece birkaç kelimeyi değiştirmek dolaylı alıntı sayılmaz, intihal kapsamına girebilir. Örneğin, yukarıdaki reklam tanımını dolaylı alıntı yaparken şöyle diyebilirsin: "Reklam, belirli bir kitleye yönelik olarak onları bilinçlendirmek, ikna etmek ve akılda kalıcılığı sağlamak için yapılan bilinçli bir eylemdir (Yazar Soyadı, Yıl)."

Kaynak Gösterme: En Önemli Adım

Hangi yöntemi kullanırsan kullan, en kritik adım kaynak göstermektir. Kaynak göstermenin farklı stilleri vardır:

• Dipnot/Sonnot: Metin içinde numaralandırarak, sayfanın altında (dipnot) veya metnin sonunda (sonnot) detaylı bilgiyi verirsin. Bu yöntem genellikle akademik yazılarda tercih edilir.
• Yazar-Tarih Sistemi (APA, Chicago vb.): Metin içinde parantez içinde yazarın soyadını ve yayın yılını belirtirsin. Örneğin, (Smith, 2020). Bu stil, sosyal bilimler ve psikoloji gibi alanlarda yaygındır.
• Numara Sistemi (IEEE, Vancouver vb.): Metin içinde sırayla numaralandırılarak, metin sonunda bir referans listesi sunulur. Genellikle fen bilimleri ve mühendislik alanlarında kullanılır.

Hangi stilin kullanılacağı, yazının amacına ve yayınlandığı yere göre değişir. Bir ödev yapıyorsan hocanın belirttiği stile uyum sağlamalısın. Bir dergiye makale gönderiyorsan, derginin kendi yazım kurallarını incelemelisin. Deneyimlerime göre, en yaygın kullanılan ve çoğu durumda işine yarayacak olan APA stilidir. Eğer emin değilsen, yazı türüne uygun olarak bir kaynakça oluşturma kılavuzuna bakabilirsin.

Pratik İpuçları

Kendi yazında alıntı yaparken dikkat etmen gereken birkaç önemli nokta var:

• Az ve Öz Kullan: Her cümleyi bir başkasından alma. Kendi düşüncelerin, analizlerin ve yorumların metnin çoğunluğunu oluşturmalı. Alıntılar, bu düşünceleri desteklemek için kullanılmalı. Ortalama bir akademik makalede, doğrudan alıntıların toplam kelime sayısının %10'unu geçmemesi önerilir.
• Bağlantı Kur: Aldığın alıntıyı sadece metne eklemekle kalma. Hemen ardından, o alıntının senin ana fikrinle nasıl birleştiğini açıkla. "Bu alıntı, benim X tezimi destekliyor çünkü..." gibi bir açıklama eklemek, okuyucunun senin düşünce sürecini anlamasını sağlar.
• Güvenilir Kaynaklar Seç: Bilimsel dergiler, alanında tanınmış kitaplar, saygın kurumların raporları gibi güvenilir kaynaklardan alıntı yap. Kişisel blog yazıları veyaansızın karşına çıkan online makaleler, akademik veya profesyonel yazılarda pek tercih edilmez. Araştırma yaparken Google Scholar, JSTOR, Scopus gibi akademik veritabanlarını kullanmak sana çok zaman kazandırır.
• Kendi Kelimelerinle Anlat: Dolaylı alıntı yaparken, orijinal metni defalarca oku ve anladığından emin ol. Sonra kaynak kapalıyken, fikri tamamen kendi cümlelerinle yaz. Bir kelime oyunu yapmaya çalışmak yerine, fikrin özünü yakalamaya odaklan.

Unutma, alıntı yapmak bir zayıflık değil, tam tersine bir bilgiyi derinleştiren ve metnini güçlendiren bir araçtır. Doğru kullanıldığında, senin de bir konu hakkında ne kadar bilgili ve derinlemesine araştırma yaptığını gösterir.