Italyan birliği ne zaman kuruldu?

İtalya, tarih boyunca birçok şehir devletine ve krallığa ev sahipliği yapmış, kültürel ve sanatsal açıdan zengin bir coğrafya olmuştur. Ancak bu zenginlik, uzun süre siyasi birliğin sağlanamamasına neden olmuştur. Peki, "İtalyan birliği ne zaman kuruldu?" sorusunun cevabı tek bir tarihle mi sınırlı, yoksa bu bir süreç miydi? Gelin, İtalya'nın birleşme serüvenine, yani Risorgimento'ya yakından bakalım.

Risorgimento: Birleşme Sürecinin Başlangıcı

İtalyan birliği, tek bir günde gerçekleşen mucizevi bir olaydan ziyade, yaklaşık yarım asır süren karmaşık bir sürecin sonucudur. Bu sürece Risorgimento adı verilir ve "yeniden diriliş" veya "uyanış" anlamına gelir. Fransız Devrimi ve Napolyon Savaşları'nın ardından Avrupa'da yükselen milliyetçilik akımları, İtalyan yarımadasında da yankı buldu. Viyana Kongresi (1815) ile İtalya'nın siyasi haritası yeniden çizilmiş olsa da, bu çizimler İtalyan halkının birleşme arzusunu dindiremedi.

• Erken Dönem Hareketleri: 19. yüzyılın başlarında, Carbonari gibi gizli cemiyetler, Avusturya egemenliğine ve mevcut monarşilere karşı direniş hareketleri başlattı. Bu hareketler genellikle başarısızlıkla sonuçlansa da, birleşme fikrinin yayılmasına katkıda bulundu.
• Mazzini ve Genç İtalya: Giuseppe Mazzini, İtalyan birliğinin en önemli ideologlarından biriydi. "Tanrı ve Halk" sloganıyla kurduğu Genç İtalya (Giovine Italia) hareketi, cumhuriyetçi ve birleşik bir İtalya hayalini yaydı.

Sardinya-Piemonte'nin Rolü ve Kont Cavour

İtalyan birliğinin sağlanmasında en kritik rolü oynayan devlet, Sardinya-Piemonte Krallığı oldu. Bu krallık, diğer İtalyan devletlerine kıyasla daha liberal bir yapıya sahipti ve güçlü bir orduya sahipti. Kral II. Victor Emmanuel ve özellikle onun başbakanı Kont Camillo Benso di Cavour, birleşme sürecinin mimarları oldular.

• Cavour'un Diplomasisi: Cavour, askeri gücün yanı sıra ustaca bir diplomasi yürüttü. Kırım Savaşı'na katılarak uluslararası alanda Sardinya-Piemonte'nin prestijini artırdı ve Fransa İmparatoru III. Napolyon ile ittifak kurarak Avusturya'ya karşı mücadelede destek sağladı.
• İkinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı (1859): Bu savaş, Avusturya'nın Lombardiya'dan çekilmesiyle sonuçlandı ve birleşme sürecinin önemli bir dönüm noktası oldu.

Garibaldi'nin Seferleri ve Birliğin Tamamlanması

Cavour'un diplomatik ve askeri çabaları devam ederken, İtalyan birliğinin bir diğer kahramanı Giuseppe Garibaldi de sahneye çıktı. Garibaldi, "Kızıl Gömlekliler" olarak bilinen gönüllü ordusuyla epik seferler düzenledi ve güney İtalya'nın birleşmesine büyük katkı sağladı.

• Binlerin Seferi (1860): Garibaldi ve "Binler" olarak bilinen gönüllüleri, Sicilya'ya çıkarma yaparak adayı ele geçirdi ve ardından Napoli'ye ilerledi. Bu zaferler, güney İtalya'nın Sardinya-Piemonte Krallığı ile birleşmesinin yolunu açtı.
• 17 Mart 1861: Bu tarih, İtalyan birliğinin sembolik olarak ilan edildiği gündür. Torino'da toplanan ilk İtalyan Parlamentosu, II. Victor Emmanuel'i İtalya Kralı ilan etti. Ancak bu tarih, birliğin tamamen tamamlandığı anlamına gelmiyordu. Venedik ve Roma gibi önemli bölgeler hala İtalya'nın dışında kalmıştı.
• Venedik'in Katılımı (1866): Prusya-Avusturya Savaşı sonucunda Venedik de İtalya'ya katıldı.
• Roma'nın Başkent Oluşu (1870): Fransa-Prusya Savaşı'nın patlak vermesiyle III. Napolyon, Roma'daki Fransız garnizonunu çekti. Bu fırsatı değerlendiren İtalyan birlikleri Roma'ya girdi ve 20 Eylül 1870'te şehri ele geçirdi. Roma, 1871'de İtalya'nın başkenti ilan edildi. Böylece İtalyan birliği fiilen tamamlanmış oldu.

Sonuç olarak, İtalyan birliği, 17 Mart 1861'de resmen ilan edilmiş olsa da, bu süreç 1870'e kadar devam etti. Risorgimento, hem diplomatik dehanın hem de halkın birleşme arzusunun birleştiği, Avrupa tarihinin en önemli olaylarından biridir. Bu süreç, İtalya'yı parçalanmış bir coğrafyadan modern bir ulus devlete dönüştürmüştür.