Sokratesin Savunması neden yazıldı?
Sokrates'in Savunması Neden Yazıldı?
Sokrates'in Savunması, aslında Platon'un kaleminden çıkan ve Sokrates'in Atina mahkemesinde kendi savunmasını yaptığı konuşmayı aktaran bir eser. Peki, Platon neden bu konuşmayı kayda geçirme gereği duydu? Deneyimlerime göre bunun birkaç temel nedeni var:
- Sokrates'in Felsefi Mirasını Koruma ve Yayma
Sokrates, MÖ 399 yılında Atina'da tanrılara inanmamak ve gençliği yozlaştırmakla suçlanarak idama mahkum edildi. Aslında bu suçlamalar, Sokrates'in sorgulayıcı ve geleneksel düşünceleri eleştiren felsefesinin bir sonucuydu. Sokrates'in kendisi yazı yazmayı pek tercih etmezdi; onun yöntemi insanlarla birebir konuşarak, sorgulayarak hakikati aramaktı. Platon ise hocasının bu eşsiz düşünce biçimini ve derin bilgisini gelecek nesillere aktarmak istedi. Savunma, sadece bir mahkeme konuşması değil, aynı zamanda Sokrates'in felsefesinin özünü, onun ahlaki duruşunu ve bilgiye ulaşma yöntemini somutlaştıran bir metin. Platon, hocasının ölümünün felsefi mirasını silip süpürmesine izin vermek istemedi.
- Adaletin ve Hukukun Sorgulanması
Sokrates'in yargılanması, Atina'nın o dönemdeki siyasi ve toplumsal atmosferi hakkında da önemli ipuçları veriyor. Bir yandan Atina, demokrasi ve düşünce özgürlüğünün kalesi olarak görülürken, diğer yandan Sokrates gibi bir düşünürün ölümle cezalandırılması, bu özgürlüklerin ne kadar kırılgan olduğunu gösteriyor. Platon, Savunma aracılığıyla adaletin işleyişini, önyargının ve korkunun insanları nasıl yanlış kararlar almaya itebileceğini gözler önüne seriyor. Sokrates'in mahkemede gösterdiği sakinlik, mantık ve ahlaki tutarlılık, onu yargılayanların ve onu ölüme mahkum eden sistemin çelişkili ve kusurlu yapısını daha da belirginleştiriyor. Kendi hayatını feda ederek bile doğru bildiği yoldan dönmemesi, onun için adaletin ne denli kutsal olduğunu vurguluyor.
- Platon'un Kendi Felsefi Gelişiminin Bir Parçası
Platon, genç bir öğrenciyken hocasının bu trajik sonuna tanıklık etti. Bu olay, Platon'un düşünce dünyasında derin izler bıraktı ve kendi felsefi arayışlarını şekillendirdi. Sokrates'in Savunması, Platon'un sadece hocasını savunmakla kalmayıp, aynı zamanda kendi adalet, devlet ve bilgi anlayışını temellendirdiği bir eser olarak da görülebilir. Platon, bu konuşmayı yazarak, Sokrates'in savunduğu değerleri ve bilgiye ulaşma yöntemini kendi felsefi sisteminin içine entegre etti. Belki de Platon için Sokrates'in ölümü, felsefenin dünyevi güçler tarafından nasıl baskı altına alınabileceğini ve gerçek bilginin peşinden gitmenin bedellerini anlaması için bir dönüm noktası oldu.
Pratik Bir Öneri:
Eğer Sokrates'in Savunması'nı okuyorsan, sadece Sokrates'in sözlerine değil, aynı zamanda konuşmanın bağlamına, Platon'un bu olayı nasıl aktardığına da dikkat et. Kendini Sokrates'in yerine koyarak, o baskı altında nasıl bir duruş sergileyeceğini düşün. Bu, hem felsefeyi daha derinden anlamanı sağlar hem de kendi eleştirel düşünme becerilerini geliştirir.