🗞️ Manisa Haber

Takriri Sükun Kanunu Nedir KPSS?

14 Haziran 2025 Manisa Haber

Takriri Sükun Kanunu: KPSS'de Karşına Çıkabilecek Bir Kavram

KPSS'ye hazırlanırken tarihte bazen öyle dönemler olur ki, kanunlar çıkarılır, olaylar yaşanır ve bunların isimleri doğrudan bilginin kendisi haline gelir. İşte Takriri Sükun Kanunu da bunlardan biri. Bu kanun, 1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında çıkarıldı ve ülkedeki siyasi atmosferi derinden etkiledi.

Kanunun Amacı ve Ortaya Çıkışı

Deneyimlerime göre, Takriri Sükun Kanunu'nun temel amacı, cumhuriyetin henüz kuruluş aşamasında olan rejimine karşı çıkan, karşı devrimci olarak görülen grupların ve faaliyetlerin önüne geçmekti. Cumhuriyet, henüz taze bir devlet yapısıydı ve içeriden veya dışarıdan gelebilecek her türlü tehdide karşı hassastı. Özellikle Şeyh Sait İsyanı gibi anticumhuriyetçi hareketlerin yarattığı kargaşa, hükümeti sert tedbirler almaya itti. Bu kanunla, hükümete olağanüstü yetkiler verilerek, ülke genelinde huzuru ve güvenliği sağlamak hedefleniyordu. Kanunun adı bile zaten "huzuru tekrar tesis etmek" anlamına gelir.

Kanunun Getirdikleri ve Uygulamaları

Peki, bu kanun pratikte ne anlama geliyordu? Hükümete, mevcut durumun gerektirdiği her türlü tedbiri alma yetkisi tanınıyordu. Bu, o dönemin koşullarında oldukça geniş bir yetki alanıydı. Örneğin:

  • Sıkıyönetim İlanı: Kanun, hükümete sıkıyönetim ilan etme yetkisi veriyordu. Bu da askeri mahkemelerin kurulması, derneklerin kapatılması, yayınların denetlenmesi gibi uygulamaların kapısını aralıyordu.
  • Hürriyetlerin Kısıtlanması: Basın özgürlüğü, toplanma özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlükler, "kamu düzeni" gerekçesiyle kısıtlanabiliyordu.
  • İstiklal Mahkemeleri: Kanunun en bilinen sonuçlarından biri, İstiklal Mahkemeleri'nin kurulması ve işlevini genişletmesidir. Bu mahkemeler, kanunla kendilerine verilen yetki çerçevesinde, isyana katılanları veya rejime karşı faaliyette bulunduğuna inanılanları yargıladı.
  • Örnek Durum: Şeyh Sait İsyanı'nın bastırılmasında bu kanun doğrudan kullanıldı. İsyanın sona ermesinden sonra bile kanun yürürlükte kaldı ve muhalif olarak görülen gruplara karşı tedbirler devam etti.

Deneyimlerime göre, bu kanunla birlikte, muhalefetin sesini kısmaya yönelik adımlar atıldığı da tarihsel kayıtlarda yer alır. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılma süreci de bu kanunun yarattığı atmosferle yakından ilişkilidir.

KPSS İçin Önemi ve Nasıl Çalışılmalı?

KPSS'de Takriri Sükun Kanunu ile ilgili karşına çıkabilecek sorular genellikle şunlara odaklanır:

  • Kanunun ne zaman çıktığı (1925)
  • Kanunun temel amacı (rejim karşıtı unsurları bastırmak, kamu düzenini sağlamak)
  • Kanunun çıktığı döneme damgasını vuran olaylar (Şeyh Sait İsyanı)
  • Kanunla birlikte güç kazanan kurumlar (İstiklal Mahkemeleri)
  • Kanunun sonuçları (baskıların artması, muhalefetin zayıflaması)

Bu konuyu çalışırken, sadece kanunun adını ve tarihini ezberlemek yerine, neden çıkarıldığını, hangi olaylar sonucunda gündeme geldiğini ve sonuçlarının neler olduğunu anlamaya odaklan. Tarih kitaplarındaki ilgili bölümleri dikkatlice oku. Özellikle Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi kısmında bu konuya geniş yer verilecektir. Unutma, mantıksal çıkarım yapabilmek için arka plan bilgisini güçlendirmek çok önemli. Bu şekilde, karşına çıkabilecek farklı soru tiplerine karşı daha hazırlıklı olursun.