Kendi kendine konusmak ne Hastaligidir?
Kendi Kendine Konuşmak: Bir Hastalık mı, Normal Bir Durum mu?
Merhaba! Kendi kendine konuşmak bazen komik, bazen de biraz garip gelebilir, değil mi? Ama aslında sandığımızdan çok daha yaygın bir durum ve her zaman bir hastalığın belirtisi değil. Gelin bu konuya biraz daha yakından bakalım.
Neden Kendi Kendine Konuşuruz?
Deneyimlerime göre, kendi kendine konuşmanın birden fazla sebebi var. Bunlardan ilki, düşünceleri organize etmek. Kafamızın içindeki karmaşık fikirleri sesli dile dökmek, onları daha net görmemizi ve anlamamızı sağlar. Sanki beynimizdeki o dağınık notları bir sıraya koymak gibi. Mesela bir problemle karşılaştığında, adım adım ne yapacağını kendi kendine sesli olarak tekrarlayan insanlar gördün mü? İşte bu, düşünce sürecini hızlandırmanın bir yolu.
İkinci olarak, duygusal düzenleme önemli bir faktör. Kızgın, üzgün veya heyecanlı olduğumuzda, bu duyguları dışa vurmak, onları kontrol etmemize yardımcı olabilir. Kendi kendine konuşmak, bu duygularla başa çıkmak için bir tür terapi gibidir. Bir şeyi içimize atmaktansa, sesli bir şekilde ifade etmek bazen büyük bir rahatlama sağlar.
Üçüncü olarak, hafıza ve öğrenme süreçlerinde de kendi kendine konuşmanın rolü var. Özellikle yeni bir bilgi öğrenirken veya bir görevi yerine getirirken, adımları yüksek sesle tekrarlamak, bilginin daha kalıcı olmasını sağlar. Bir öğrencinin sınav öncesi notlarını sesli okuduğunu düşün. Bu, bilgiyi beynine kazımanın etkili bir yoludur. Hatta bazı araştırmalar, sesli okumanın kelime tanıma hızını %50'ye kadar artırabildiğini gösteriyor.
Ne Zaman Endişelenmeli?
Peki, kendi kendine konuşmak her zaman masum mu? Elbette hayır. Bazı durumlarda, altta yatan bir ruh sağlığı sorununun işareti olabilir.
- Halüsinasyonlar: Eğer kişi, başkalarının duyamayacağı sesler duyup bunlarla konuşuyorsa, bu şizofreni gibi psikotik bozuklukların bir belirtisi olabilir. Bu durum, gerçeklikten kopuşu gösterir.
- Gerçeklikten Kopma: Kendi kendine konuşmanın yanı sıra, kişinin çevresindeki olayları veya insanları yanlış yorumlaması, bunlara aşırı tepki vermesi de dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Örneğin, çevresindekilerin kendisi hakkında konuştuğunu zannedip bunlara kendi kendine cevap vermesi.
- Aşırı ve Kontrolsüz Konuşma: Sürekli ve kontrolsüz bir şekilde kendi kendine konuşmak, özellikle bu konuşmaların anlamsız veya tutarsız olması, bir nörolojik veya psikiyatrik durumun göstergesi olabilir. Günlük hayatı olumsuz etkileyen bir boyuta ulaştığında bu durum daha da önemlidir.
Ne Yapmalı?
Eğer sen veya yakının biri bu tür bir durum yaşıyorsa, ilk adım bir uzmana danışmak olmalı. Bir psikiyatrist veya psikolog, durumu doğru bir şekilde değerlendirebilir.
- Dokümantasyon: Kendi kendine konuşmanın ne zaman başladığı, sıklığı, içeriği ve ne gibi durumlarda arttığı gibi bilgileri not almak, uzmana yardımcı olacaktır.
- Destekleyici Ortam: Eğer bu durum bir hastalık belirtisi değilse bile, kişinin kendini rahat hissedeceği, yargılanmayacağı bir ortam sunmak önemlidir. Bazen sadece dinleyen bir kulak bile yeterli olabilir.
- Farkındalık Geliştirme: Eğer kişi kendi kendine konuşma eğiliminin farkındaysa, bu davranışı daha bilinçli bir şekilde yönetmeyi öğrenebilir. Örneğin, belirli anlarda kendini durdurmayı deneyebilir.
Unutma, kendi kendine konuşmak bazen sadece beynimizin düşüncelerini düzenleme veya duygularıyla başa çıkma yöntemidir. Ancak, eğer bu durum hayat kaliteni düşürüyorsa veya endişe verici belirtilerle birlikteyse, bir uzmandan yardım almak en doğrusudur.