🗞️ Manisa Haber

TYT AYT nedir hangi dersler var?

14 Haziran 2025 Manisa Haber

TYT ve AYT Nedir, Hangi Dersler Var?

TYT ve AYT, Türkiye'deki üniversiteye geçiş sınavlarının iki temel aşaması. Kısaca Temel Yeterlilik Testi (TYT) ve Alan Yeterlilik Testi (AYT) demek. Bir de YDT (Yabancı Dil Testi) var tabii ama genellikle TYT ve AYT ile üniversiteye giriliyor. TYT, genel kültür ve temel bilgileri ölçerken, AYT ise adayların seçtiği alana yönelik daha derinlemesine bilgi ve yeteneklerini ölçer.

Eğer tıp, mühendislik, hukuk gibi bölümleri hedefliyorsan, TYT ve AYT ikisine de girmen gerekiyor. Sadece dil bölümlerini veya bazı sosyal bilimleri düşünüyorsan, sadece TYT ve YDT yeterli olabilir. Ama genel eğilim bu ikisi yönünde.

TYT'de Hangi Dersler Var?

TYT, aslında daha geniş bir kitleye hitap eden, temel bilgi seviyesini ölçen bir sınav. Deneyimlerime göre, bu sınavda temel derslerden genel kültür soruları geliyor. TYT'de şu dersler var:

  • Türkçe: Anlama, yorumlama, dil bilgisi ve anlatım bozuklukları gibi konulardan yaklaşık 40 soru sorulur. Edebiyat bilgisi de işin içine girer ama ağırlık dil ve paragraf yeteneğindedir.
  • Sosyal Bilimler: Bu bölüm de kendi içinde dört ana dala ayrılır ve her birinden 10 soru olmak üzere toplam 40 soru gelir.
    • Tarih: İlk ve orta çağlardan Osmanlı'ya kadar temel bilgiler.
    • Coğrafya: Türkiye'nin coğrafi özellikleri, iklim, nüfus gibi konular.
    • Felsefe Grubu: Psikoloji, sosyoloji, mantık, ahlak felsefesi gibi temel kavramlar.
    • Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi: Temel dini bilgiler (İslamiyet ağırlıklı). Farklı inançlara sahipsen veya din dersi almıyorsan, bu bölümdeki soruları boş bırakabilir veya diğer bölümlere daha çok odaklanabilirsin.
  • Temel Matematik: Bu kısım birçok öğrenci için kritik. Temel cebir, geometri, sayısal mantık, grafik yorumlama gibi konulardan 30-40 soru gelir. Lise 1-2 seviyesi diyebiliriz ama bazı konularda daha derinlemesine bilgi isteyebilir.
  • Fen Bilimleri: Fizik, Kimya ve Biyoloji derslerinden toplam 20 soru sorulur. Her birinden ortalama 6-7 soru gelir. TYT'deki fen soruları, AYT'deki fen sorularına göre daha temel ve yüzeyseldir.

TYT'nin toplam süresi 165 dakika. Yani yaklaşık olarak her soruya 1 dakikanın biraz üzerinde bir süren kalıyor. Bu süreyi verimli kullanmak için bol bol deneme çözmek şart.

AYT'de Hangi Dersler Var?

AYT, senin üniversitede okumak istediğin alana göre şekillenir. Genellikle 4 farklı test grubundan oluşur ve sen sadece kendi alanınla ilgili olanları çözersin. Bu testler şunlardır:

  • Sayısal Bölümü İçin: Eğer mühendislik, tıp, diş hekimliği gibi sayısal alanları hedefliyorsan, bu testlere gireceksin.
    • Matematik Testi: Lise müfredatının tamamına yakınını kapsayan, daha zorlayıcı matematik sorularından oluşur. Türev, integral, limit, logaritma, trigonometri gibi konular ağırlıktadır. Toplam 40 soru gelir ve süresi oldukça yoğundur.
    • Fen Bilimleri Testi: Bu test de kendi içinde Fizik, Kimya ve Biyoloji olarak üç ayrı disiplin içerir. Her birinden ortalama 14 soru olmak üzere toplam 40 soru gelir. Bu sorular TYT'deki fen sorularından çok daha derinlemesine ve konunun detaylarını sorgular.
  • Sözel Bölümü İçin: Eğer edebiyat, tarih, coğrafya, felsefe gibi bölümleri düşünüyorsan bu testlere odaklanmalısın.
    • Türk Dili ve Edebiyatı – Sosyal Bilimler-1 Testi: Edebiyatın klasiklerine, sanat akımlarına, şiir ve roman analizlerine odaklanır (24 soru). Tarih-1 (10 soru) ve Coğrafya-1 (6 soru) konularını da içerir.
    • Sosyal Bilimler-2 Testi: Tarih-2 (11 soru), Coğrafya-2 (11 soru) ve Felsefe Grubu ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (12 soru) konularını daha detaylı olarak ele alır.
  • Eşit Ağırlık Bölümü İçin: Hukuk, psikoloji, iktisat, işletme, uluslararası ilişkiler gibi bölümleri hedefleyenler TYT'nin yanı sıra AYT'deki Matematik ve Türk Dili ve Edebiyatı – Sosyal Bilimler-1 testlerini çözer. Yani sayısalcıların matematik ve fen bilimleri testlerinden sadece matematik kısmını, sözelcilerin ise edebiyat ve sosyal bilimler-1 testini çözersin.

AYT'nin oturum süresi ve soru sayıları biraz daha karmaşık. Sayısalcılar için Matematik (40 soru) ve Fen Bilimleri (40 soru), toplam 80 soru çözmeleri gerekir. Sözelciler için Türk Dili ve Edebiyatı – Sosyal Bilimler-1 (40 soru) ve Sosyal Bilimler-2 (40 soru), yine toplam 80 soru çözerler. Eşit Ağırlıkçılar ise Matematik (40 soru) ve Türk Dili ve Edebiyatı – Sosyal Bilimler-1 testinden (24 edebiyat, 10 tarih, 6 coğrafya) toplam 40 soru çözer. Süreler testlere göre değişir ama genel olarak AYT, TYT'den daha uzun ve daha zorlayıcıdır. Toplamda yaklaşık 180 dakika civarında bir süre tanınır.

Nasıl Bir Hazırlık Süreci İzlemeli?

Deneyimlerime göre bu süreçte birkaç kritik nokta var.

  • TYT Temelini Sağlam At: AYT'de ne kadar iyi olursan ol, TYT'deki başarı puanını ciddi şekilde etkiler. Bu yüzden TYT'deki Türkçe ve Matematik konularını eksiksiz öğrenmen çok önemli. Eğer temel matematik konularında zorlanıyorsan, lise 1 ve 2 seviyesindeki kaynaklara geri dönmekten çekinme.
  • Alanını Belirle ve Odaklan: Hangi bölümü istediğini ne kadar erken belirlersen, AYT hazırlığına o kadar erken başlayabilirsin. Örneğin sayısalcıysan, AYT matematiğin ve fen bilimlerinin derin konularına şimdiden dalmaya başlayabilirsin. Sözelciysen, edebiyatın önemli eserlerini ve tarih konularını iyi öğrenmelisin.
  • Deneme Sınavları ve Zaman Yönetimi: Hem TYT hem de AYT için bol bol deneme çözmek şart. Ama sadece çözmek yetmez, süre tutarak çözmek ve yanlış yaptığın yerleri analiz etmek asıl önemli olan. Özellikle AYT'de zaman yönetimi kritik.
  • Güncel Müfredata Dikkat Et: Sınavların formatı ve müfredatı her yıl ÖSYM tarafından açıklanır. Bu duyuruları takip etmek ve hazırlığını buna göre yapmak çok önemli. Bazı konuların ağırlığı değişebilir veya kaldırılabilir.

Unutma, bu uzun bir maraton. Kendine karşı sabırlı ol, düzenli çalış ve motivasyonunu yüksek tutmaya gayret et. Başarılar dilerim!