Çölyak olduğumu nasıl anlarım?

Günümüzde giderek daha fazla insanın karşılaştığı bir durum olan çölyak hastalığı, ince bağırsakta kalıcı hasara neden olan bir otoimmün bozukluktur. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten adlı proteine karşı vücudun verdiği anormal bir tepki sonucu ortaya çıkar. Peki, çölyak olduğunuzu nasıl anlarsınız? İşte dikkat etmeniz gerekenler ve bilmeniz gerekenler:

Çölyak Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye büyük farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde belirgin sindirim sistemi sorunları görülürken, bazılarında ise daha genel ve atipik belirtiler ortaya çıkabilir. En sık görülen belirtiler arasında kronik ishal, karın ağrısı, şişkinlik, gaz, kusma ve kilo kaybı yer alır. Çocuklarda büyüme geriliği ve gelişme sorunları da çölyak hastalığının önemli bir göstergesi olabilir.

Sindirim sistemi sorunlarının yanı sıra, çölyak hastalığı başka belirtilere de yol açabilir. Bunlar arasında yorgunluk, halsizlik, demir eksikliği anemisi, kemik yoğunluğu azalması (osteoporoz), cilt döküntüleri (dermatitis herpetiformis), ağız içinde aftlar, diş minesi sorunları, sinir sistemi belirtileri (baş ağrısı, denge sorunları, periferik nöropati) ve kısırlık yer alabilir. Bu belirtilerin varlığı, çölyak hastalığı açısından bir uyarı işareti olabilir.

Kimler Risk Altında?

Çölyak hastalığı genetik yatkınlıkla ilişkilidir. Ailede çölyak hastalığı öyküsü olan kişilerde risk daha yüksektir. Ayrıca, Tip 1 diyabet, otoimmün tiroidit, Down sendromu, Turner sendromu gibi diğer otoimmün hastalıkları olan kişilerde de çölyak hastalığı riski artabilir.

Tanı Nasıl Konulur?

Eğer yukarıda bahsedilen belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız ve çölyak hastalığı şüphesi taşıyorsanız, bir doktora başvurmanız önemlidir. Tanı süreci genellikle kan testleri ile başlar. Kanda belirli antikorların (anti-gliadin, anti-endomisyum, anti-doku transglutaminaz) seviyelerine bakılır. Antikor seviyelerinin yüksek çıkması durumunda, kesin tanı için ince bağırsak biyopsisi yapılması gerekebilir. Biyopsi, endoskopi yoluyla alınan küçük bir doku örneğinin incelenmesiyle gerçekleştirilir ve bağırsak hasarının varlığını doğrular.

Ne Yapmalısınız?

Çölyak hastalığı tanısı konulduktan sonra, ömür boyu gluten içermeyen bir diyet uygulamak gereklidir. Bu, buğday, arpa, çavdar gibi tahılları ve bunlardan yapılan ürünleri (ekmek, makarna, börek, kurabiye vb.) diyetinizden tamamen çıkarmanız anlamına gelir. Gluten içermeyen alternatif ürünler (mısır, pirinç, patates unu, karabuğday vb.) kullanarak beslenmenizi çeşitlendirebilirsiniz. Diyetinize dikkat etmek, bağırsakların iyileşmesine ve belirtilerin ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, bir diyetisyenle çalışarak doğru ve dengeli bir beslenme planı oluşturmanız önemlidir.

Unutmayın, çölyak hastalığı tedavi edilebilir bir durumdur. Erken teşhis ve doğru tedavi ile sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürdürebilirsiniz. Şüpheleriniz varsa, vakit kaybetmeden bir uzmana danışın.