🗞️ Manisa Haber

Işlem önceliği nedir 6 sınıf?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

İşlem Önceliği: Matematikteki Gizli Kahraman

Şimdi seninle matematiğin en temel ama en çok karıştırılan konularından birine dalacağız: işlem önceliği. Bu kuralı öğrenmek, tıpkı bir tarifteki adımları doğru sırayla takip etmek gibi, sonucun doğru çıkmasını sağlar. Yoksa kek yerine ne olduğu belirsiz bir şey elde edebilirsin, matematiksel olarak!

Neden İşlem Önceliği Var?

Düşünsene, bir denklemde toplama, çıkarma, çarpma, bölme gibi birçok işlem var. Eğer bu işlemleri rastgele yaparsak, herkes farklı bir sonuç bulur. Matematik, evrensel bir dil ve herkesin aynı sonucu bulması gerekiyor. İşte bu yüzden işlem önceliği diye bir kuralımız var. Bu kural, işlemleri hangi sırayla yapacağımızı net bir şekilde belirliyor. Deneyimlerime göre, bu sırayı iyi öğrenenler, hem okulda hem de günlük hayatta karşılarına çıkan matematiksel problemleri daha rahat çözüyor. Mesela bir faturayı kontrol ederken veya bir indirim oranını hesaplarken bu kurallar işine yarar.

İşlem Önceliği Sırası: Unutma, Uygula!

İşlem önceliğini akılda tutmak için genellikle bir kısaltma kullanılır: P.E.M.D.A.S. (İngilizce'den gelir ama mantığı aynıdır). Bizim Türkçede de buna karşılık gelen bir sıra var:

  • Parantez İçi: Her zaman ilk iş parantez içindeki işlemleri yapacaksın. Eğer iç içe parantezler varsa, en içtekinden başlayarak dışa doğru ilerleyeceksin. Örneğin, 3 + (5 x 2) işleminde önce parantez içindeki 5 x 2'yi yaparsın.
  • Üslü Sayılar ve Kökler: Parantez işleri bittikten sonra üslü sayılar (örneğin 23 = 2 x 2 x 2 = 8) ve köklü sayılar varsa onları halledeceksin.
  • Çarpma ve Bölme: Bu ikisi aynı önceliğe sahiptir. Denklemde hem çarpma hem de bölme varsa, hangisi solda önce geliyorsa ondan başlayarak ilerlersin. Örneğin, 12 / 3 x 5 işleminde önce 12 / 3 = 4 yapılır, sonra 4 x 5 = 20 bulunur. Eğer 12 x 3 / 5 olsaydı, önce 12 x 3 = 36 yapılıp sonra 36 / 5 = 7.2 bulunurdu.
  • Toplama ve Çıkarma: Bunlar da aynı önceliğe sahiptir. Çarpma ve bölme bittikten sonra toplama ve çıkarma işlemlerine geçilir. Yine, soldan sağa doğru ilerleyerek hangisi önce gelirse ondan başlanır. Örneğin, 10 - 4 + 2 işleminde önce 10 - 4 = 6 yapılır, sonra 6 + 2 = 8 bulunur.

Pratik İpuçları ve Örnekler

Şimdi birkaç örnekle bu işi pekiştirelim:

Örnek 1: 15 + 3 x 4

Burada çarpma işlemi toplamadan önce gelir. Yani önce 3 x 4 = 12 yapılır. Sonra 15 + 12 = 27 bulunur. Doğru cevap 27.

Örnek 2: (20 - 5) / 3 + 7

Önce parantez içini yapıyoruz: 20 - 5 =

  1. Sonra denklemimiz 15 / 3 + 7 oluyor. Şimdi bölme işlemi toplamadan önce gelir: 15 / 3 =
  2. Son olarak toplama: 5 + 7 =
  3. Doğru cevap 12.

Örnek 3: 8 x 2 + 6 / 3 - 1

Soldan sağa doğru çarpma ve bölmeyi yapıyoruz: 8 x 2 =

  1. Denklemimiz 16 + 6 / 3 - 1 oluyor. Şimdi bölme: 6 / 3 =
  2. Denklemimiz 16 + 2 - 1 oldu. Şimdi toplama ve çıkarmayı soldan sağa yapıyoruz: 16 + 2 =
  3. Son olarak 18 - 1 =
  4. Doğru cevap 17.

Karışık İşlemlerde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Deneyimlerime göre, öğrenciler en çok çarpma ve bölme ile toplama ve çıkarmanın önceliğini karıştırıyor veya soldan sağa kuralını unutuyorlar. Özellikle şöyle bir şeyle karşılaştıklarında hata yapabiliyorlar: 10 + 5 x

  1. Burada "önce toplama yapayım" deyip 10 + 5 = 15, sonra 15 x 2 = 30 buluyorlar. Ama doğrusu önce çarpma: 5 x 2 = 10, sonra 10 + 10 =
  2. Gördüğün gibi sonuç tamamen değişiyor. Bu yüzden işlem önceliği sırasını bir kez daha gözden geçirmek ve bol bol pratik yapmak çok önemli.

Unutma, matematik bir beceridir ve bu beceriyi geliştirmek için düzenli pratik şart. Bu kuralları iyi öğrenerek kendine büyük bir iyilik yapmış olacaksın.