Orman yangınları en fazla nerede?

Orman Yangınları En Çok Nerede Görülüyor?

Orman yangınları, özellikle küresel ısınmanın etkilerinin belirginleştiği bu dönemde hepimizin ortak endişesi. Peki, bu yıkıcı olaylar en çok nerelerde karşımıza çıkıyor? Deneyimlerime göre, bu sorunun cevabı sadece coğrafi konumlardan ibaret değil; aynı zamanda iklim, bitki örtüsü ve insan faktörlerinin karmaşık bir etkileşimini içeriyor.

Akdeniz Havzası ve Çevresi: Orman Yangınlarının Sıcak Noktası

Orman yangınları denince akla ilk gelen bölgelerden biri şüphesiz Akdeniz havzası. Türkiye'nin güney sahilleri, Yunanistan, İtalya, İspanya ve Portekiz gibi ülkeler yaz aylarında sık sık orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Bunun temel nedenleri arasında:

• Yüksek Sıcaklıklar ve Kuraklık: Yaz döneminde bu bölgelerde ortalama sıcaklıklar 30-40 dereceyi bulabiliyor ve uzun süreli kuraklıklar yaşanıyor. Bu durum, bitki örtüsünü adeta bir kibrit kutusu haline getiriyor.
• Yanıcı Bitki Örtüsü: Maki gibi bodur, çalı formundaki bitki örtüsü, yapraklarındaki yağ ve reçine oranının yüksekliği nedeniyle kolay tutuşuyor ve hızla yayılıyor.
• Rüzgar Faktörü: Özellikle kıyı bölgelerinde etkili olan sıcak ve kuru rüzgarlar (örneğin Türkiye'de Samyeli), yangınların çok kısa sürede geniş alanlara yayılmasına neden oluyor. 2021'deki Türkiye yangınlarında bu rüzgarın ne kadar etkili olduğunu hepimiz gördük. Özellikle Antalya, Muğla, Adana gibi illerimiz bu tür yangınlara daha açık.
• İnsan Kaynaklı Nedenler: Maalesef orman yangınlarının büyük bir kısmı (%90'dan fazlası) insan kaynaklı. Piknik ateşi, sigara izmariti, anız yakma veya kasıtlı kundaklama gibi eylemler bu yıkımın en büyük tetikleyicileri.

Okyanus İklimine Sahip Bölgeler: Farklı Bir Tehdit

Akdeniz iklimi kadar belirgin olmasa da, okyanus iklimine sahip bazı bölgelerde de orman yangınları ciddi bir sorun teşkil edebiliyor. Özellikle ABD'nin batı kıyısındaki Kaliforniya gibi eyaletlerde son yıllarda yaşanan devasa yangınlar bunun en önemli göstergesi. Burada durum biraz daha farklı:

• Uzun Süren Kuraklık Dönemleri: Akdeniz havzası gibi mevsimsel olsa da, Kaliforniya gibi bazı bölgelerde yıllar süren kuraklıklar ormanların su stresine girmesine ve yanıcı hale gelmesine neden oluyor.
• Ağaç Hastalıkları ve Zararlılar: Kuraklık ve iklim değişikliği, ağaçları hastalıklara ve böcek istilalarına karşı daha savunmasız hale getiriyor. Ölü veya hastalıklı ağaçlar, yangınların daha kolay yayılmasına zemin hazırlıyor. Örneğin, Kaliforniya'da milyonlarca ağacın kuruması bu durumu tetikliyor.
• Gelişmiş Yerleşim Alanları: Bu bölgelerde ormanlık alanların içine kadar yayılan yerleşim yerleri, yangınların hem başlaması hem de yayılması açısından daha büyük risk taşıyor.

Tropikal Bölgeler: Farklı Dinamikler

Tropikal bölgeler genelde yağışlı iklimleriyle bilinse de, bu bölgelerde de orman yangınları görülebiliyor. Ancak buradaki nedenler ve dinamikler biraz daha farklılaşabiliyor:

• Tarım Amaçlı Açma: Özellikle Güneydoğu Asya'da (Endonezya, Malezya gibi) ve Güney Amerika'da (Brezilya Amazonları) palmiye yağı veya diğer tarım ürünleri için ormanların temizlenmesi amacıyla kontrollü yakmalar yapılıyor. Ancak bu yakmalar kontrol dışına çıktığında veya kurak dönemlerde daha büyük felaketlere yol açabiliyor. 2019-2020 döneminde Endonezya'daki sis ve yangınlar bunun en somut örneğiydi.
• Kuraklık Dönemleri: El Niño gibi iklim olaylarının neden olduğu kuraklık dönemlerinde, tropikal ormanlar da yanıcı hale gelebiliyor.

Peki, Sen Ne Yapabilirsin?

Bu bilgiler ışığında, hepimizin üzerine düşen sorumluluklar var:

• Doğada Dikkatli Ol: Piknik yaparken veya kamp kurarken ateş yakma kurallarına harfiyen uy. Ateşi tamamen söndürdüğünden emin ol.
• Sigara İzmaritleri: Asla izmaritleri doğaya atma. Söndürülmüş bir sigara bile kuru otları tutuşturabilir.
• Bilgilendir: Çevrendeki insanları orman yangınlarının nedenleri ve korunması konusunda bilinçlendir.
• Gördüğünde Bildir: Bir yangın belirtisi gördüğünde vakit kaybetmeden 112'yi ara.

Unutma, ormanlar sadece bir ağaç topluluğu değil; yaşamın kendisi. Onları korumak, geleceğimizi korumaktır.