Borsada short ve long ne demek?

Borsada Short ve Long: Anladım, Anlatıyorum!

Borsada işlem yaparken bu iki terimle mutlaka karşılaşırsın. Hatta belki de "Ya ben şimdi bu hisseyi alsam mı, yoksa satıp düşmesini mi beklesem?" diye düşünürken bu kelimeler aklına gelmiştir. Gel hadi, bu işin sırrını çözüp yoluna devam edelim.

Long pozisyon, en basit haliyle, bir hisse senedini veya başka bir finansal ürünü aldığında açtığın pozisyondur. Yani sen o malı "uzun" süre elinde tutma beklentisiyle alırsın. Neden? Çünkü yükselmesini beklersin. Fiyatın 10 TL'den 12 TL'ye çıkacağını düşünüyorsan, 100 adet hisse alırsın. Eğer tahminin doğru çıkar ve hisse 12 TL olursa, 100 hissenin her birinden 2 TL kar edersin. Toplamda 200 TL karın olur. Bu, borsada en sık karşılaştığımız, "düşünce al, yükselince sat" mantığıdır.

Örnek verelim: Bir teknoloji şirketinin yeni ürünü çok beğenildi ve hisse fiyatının artması bekleniyor. Sen de bu şirketin hissesini 50 TL'den 200 lot aldın. Eğer hisse 60 TL'ye fırlarsa, 10 TL'lik karla 200 lotta 2000 TL kazanırsın. İşte bu senin long pozisyonundur.

Short Pozisyon: Fiyat Düşüşünden Kazanmak Mı? Evet, Mümkün!

İşte burası işin biraz daha "karşı atak" kısmı. Short pozisyon ise, bir hisse senedinin veya finansal ürünün fiyatının düşeceğini öngörerek yaptığın işlemdir. "Nasıl yani, elimde olmayan bir şeyi nasıl satarım?" diye düşünebilirsin. İşte burada aracı kurumlar devreye giriyor.

Deneyimlerime göre, short işlemi şöyle işler: Diyelim ki bir şirketin bilançosu açıklandı ve beklentilerin altında kaldı. Bu durum, hisse fiyatının düşmesine neden olabilir. Sen de bu düşüşten faydalanmak istiyorsun. Aracı kurumdan, örneğin 1000 adet hisseyi ödünç alırsın ve anında piyasada 50 TL'den satarsın. Paran cebine girer, 50.000 TL. Beklediğin gibi hisse fiyatı düştü ve 45 TL'ye indi. Şimdi aynı 1000 hisseyi 45 TL'den geri alırsın. Maliyetin 45.000 TL oldu. Aracı kuruma hisselerini geri verirsin. İlk satışından elde ettiğin 50.000 TL ile geri aldığın 45.000 TL arasındaki fark, yani 5.000 TL senin karın olur. Tabii bu işlemde aracı kurumun verdiği ödünç için bir faiz ödemesi olur, bu da karından düşülür.

Örnek: Bir otomotiv şirketinin globalde satışları düşüyor. Hisse fiyatının sert düşmesi bekleniyor. Sen de bu düşüşten para kazanmak için 20 TL'den 500 lot short pozisyon açtın. Eğer hisse 15 TL'ye düşerse, 5 TL'lik kazançla 500 lotta 2500 TL kar edersin (aracı kurum komisyonları ve faizler hariç).

İkisinin Ortak Noktası: Risk ve Fırsat Dengesi

Hem long hem de short pozisyon, fiyat hareketlerinden para kazanma fırsatı sunar. Ancak unutmamak gerekir ki, her iki işlemde de risk vardır.

• Long Pozisyonda Risk: Aldığın hissenin fiyatı beklentinin aksine düşebilir. Örneğin 10 TL'den aldığın hisse 8 TL'ye inerse, her bir lotta 2 TL zarar edersin. 100 lotta 200 TL zarar.
• Short Pozisyonda Risk: Sattığın hissenin fiyatı beklentinin aksine yükselirse, zarar edersin. 50 TL'den short açtığın hisse 55 TL'ye çıkarsa, geri almak için daha fazla ödemen gerekir. 1000 lotta her bir lottaki 5 TL artış, 5000 TL zarara yol açabilir. Hatta teorik olarak, düşmesini beklediğin bir hissenin sonsuza kadar yükselme potansiyeli olduğu için short pozisyonlarda zarar sınırsız olabilir. Bu nedenle stop-loss emirleri short işlemde hayati önem taşır.

Deneyimlerime göre, özellikle yeni başlayanların long pozisyonlarla başlaması daha anlaşılır ve yönetilebilir olabilir. Short pozisyonlar, piyasa dinamiklerini daha iyi anladığında ve risk yönetimi konusunda daha tecrübeli hale geldiğinde değerlendirilebilecek stratejilerdir.

Pratik İpuçları: Bilgi ve Strateji Her Şeydir

Bu işlemleri daha bilinçli yapabilmen için birkaç önerim olacak:

• Piyasa Analizi Yap: Bir hisseye long veya short pozisyon açmadan önce şirketin temel analizini (bilanço, gelir tablosu, gelecek beklentileri) ve teknik analizini (grafikler, göstergeler) mutlaka yap. Neden o hissenin yükseleceğine veya düşeceğine inanıyorsun? Bu sorunun cevabını bulmalısın.
• Stop-Loss Kullan: Her iki işlemde de belirlediğin zarar seviyesinde pozisyonu otomatik olarak kapatacak stop-loss emirlerini kullan. Bu, olası büyük zararları engeller. Örneğin, 10 TL'den aldığın hissenin 9 TL'ye düşmesi halinde otomatik satılması için stop-loss koyabilirsin.
• Pozisyon Büyüklüğünü Ayarla: Tüm sermayenle tek bir hisseye yatırım yapma. Portföyünü çeşitlendir ve riski dağıt. Her bir işlemin, toplam portföyünün küçük bir yüzdesini oluşturmalı.
• Aracı Kurumları Karşılaştır: Short işlem yapabilmek için ödünç hisse senedi bulunduran ve komisyon oranları avantajlı aracı kurumları tercih et.
• Bilgi Edinmeye Devam Et: Finansal piyasalar sürekli değişir. Öğrenmeyi asla bırakma. Kitaplar oku, seminerlere katıl, deneyimli yatırımcıları dinle.

Unutma, borsada para kazanmak bilgi, sabır ve disiplin gerektirir. Bu terimleri doğru anlayıp, doğru stratejilerle kullanırsan, piyasadaki fırsatları daha iyi değerlendirebilirsin.