Toplu iş sözleşmesinin teşmil edilmesine kim karar verir?

Toplu İş Sözleşmesi (TİS), işçi sendikaları ve işveren sendikaları veya işverenler arasında yapılan, çalışma şartlarını, ücretleri ve diğer sosyal hakları düzenleyen önemli bir anlaşmadır. Ancak bazen, bir TİS'in sadece o sözleşmeyi imzalayan tarafları değil, aynı sektördeki diğer işverenleri ve işçileri de bağlaması gerekebilir. İşte bu noktada teşmil devreye girer. Peki, bir TİS'in teşmil edilmesine kim karar verir?

Teşmil Kavramı Nedir?

Teşmil, bir toplu iş sözleşmesinin kapsamının genişletilerek, o sözleşmeye taraf olmayan ancak aynı işkolunda faaliyet gösteren diğer işverenler ve işçiler için de uygulanabilir hale getirilmesidir. Bu sayede, bir TİS'in sağladığı hak ve menfaatlerden daha geniş bir kitlenin faydalanması amaçlanır. Teşmil, özellikle sendikalaşma oranının düşük olduğu veya rekabet koşullarının eşitlenmesi gereken durumlarda önemli bir araçtır.

Teşmil kararı, belirli şartların sağlanması halinde alınabilir. Bu şartlar genellikle, TİS'in ilgili işkolunda önemli bir kapsama sahip olması, teşmilin sektördeki rekabeti bozmaması ve işçi haklarının korunması gibi unsurları içerir.

Teşmil Kararını Kim Verir?

Türkiye'de bir toplu iş sözleşmesinin teşmil edilmesine karar verme yetkisi 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na göre Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na aittir. Bakanlık, bu kararı verirken belirli bir süreci takip eder ve ilgili tarafların görüşlerini alır.

Süreç genellikle şu adımları içerir:

• Talep: Bir sendika veya işveren sendikası, yürürlükteki bir TİS'in teşmil edilmesi için Bakanlığa başvuruda bulunur.
• İnceleme: Bakanlık, başvuruyu değerlendirir ve TİS'in teşmil şartlarını taşıyıp taşımadığını inceler. Bu inceleme sırasında, ilgili işkolundaki sendikalar ve işveren kuruluşlarının görüşleri alınır.
• Karar: Bakanlık, yapılan inceleme sonucunda TİS'in teşmil edilmesinin uygun olup olmadığına karar verir. Eğer teşmil kararı alınırsa, bu karar Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer.

Teşmilin Sonuçları Nelerdir?

Bir TİS'in teşmil edilmesi, o sözleşmenin hükümlerinin ilgili işkolundaki tüm işverenler ve işçiler için bağlayıcı hale gelmesi anlamına gelir. Bu durum, işçi haklarının korunması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve sektördeki rekabetin adil bir zeminde yürütülmesi açısından önemli sonuçlar doğurabilir.

Ancak, teşmilin bazı olumsuz etkileri de olabilir. Örneğin, bazı küçük işletmeler için TİS'in getirdiği mali yükümlülükler zorlayıcı olabilir. Bu nedenle, teşmil kararı alınırken bu tür etkiler de dikkate alınmalıdır.

Özetle, toplu iş sözleşmesinin teşmil edilmesine karar verme yetkisi Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na aittir. Bu karar, belirli şartların sağlanması ve ilgili tarafların görüşlerinin alınmasıyla birlikte verilir ve sektördeki çalışma koşulları üzerinde önemli etkilere sahip olabilir.