Abdomen us tüm nelere bakılır?
Abdomen US'ta Nelere Bakılır?
Abdomen ultrasonu, karın içi organları değerlendirmek için sıklıkla başvurulan, zararsız ve hızlı bir görüntüleme yöntemidir. Deneyimlerime göre, bu tetkik birçok farklı durumu teşhis etmemize yardımcı olur. Eğer doktorunuz sizden abdomen UST istedi ise, muhtemelen aşağıdaki noktalardan biri veya birkaçı hakkında bilgi edinmek istiyordur.
Karaciğerin Değerlendirilmesi
Karaciğer, vücudumuzun adeta bir 'kimya fabrikası' gibidir ve pek çok hayati fonksiyonu vardır. Abdomen US'ta karaciğerin boyutunu, şeklini ve yapısını inceleriz. Örneğin, yağlanma (steatoz) olup olmadığını, karaciğerin genel dokusunun homojen olup olmadığını veya kist, kitle gibi anormal oluşumlar bulunup bulunmadığını görebiliriz. Hepatit gibi iltihabi durumlar veya siroz gibi kronik hastalıklar da karaciğerin yapısında değişikliklere yol açabilir. Bu değişiklikleri ultrasonla tespit edebiliriz. Örneğin, sirozda karaciğer genellikle küçülür, yüzeyi düzensizleşir ve kan akımında bozulmalar görülebilir. Ortalama bir yetişkin karaciğerinin longitudinal kesitteki uzunluğu yaklaşık 15-16 cm civarındadır; bunun üzerindeki ölçümler genellikle büyümeye işaret eder.
Safra Kesesi ve Safra Yollarının İncelenmesi
Safra kesesi, karaciğerin ürettiği safrayı depolar ve yağlı gıdalarla birlikte ince bağırsağa salgılar. Abdomen US'ta safra kesesinin duvar kalınlığını (normalde 3 mm'den az olmalı), içinde taş olup olmadığını (en sık görülen patoloji budur) ve safra kesesi içinde veya ana safra kanalında tıkanıklığa neden olabilecek herhangi bir şeyin varlığını araştırırız. Safra taşlarının boyutu birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. Safra yollarının genişlemesi (dilatasyonu), tıkanıklığın bir göstergesi olabilir ve bu durum sarılık gibi şikayetlere yol açabilir. Safra kesesi duvarının kalınlaşması ise genellikle iltihap (kolesistit) düşündürür.
Böbreklerin ve İdrar Yollarının Değerlendirilmesi
Böbrekler, kanı süzerek idrar oluşturan ve vücuttaki atıkları uzaklaştıran organlardır. Ultrasonla böbreklerin boyutlarını, şekillerini, kabuk (korteks) ve öz (medulla) yapısını, içindeki pelvik sistemin genişleyip genişlemediğini değerlendiririz. Böbrek taşları, en sık karşılaştığımız bulgulardandır. Taşlar böbreğin içinde kalabileceği gibi idrar kanalına (üreter) inerek tıkanıklığa ve şiddetli ağrıya neden olabilir. Böbrek kistleri de oldukça yaygındır ve genellikle iyi huyludur, ancak nadiren kitlelerden ayırt edilmesi gerekebilir. Böbrek pelvisinde veya üreterlerde genişleme, idrar akışında bir engel olduğunu gösterir.
Pankreas ve Dalak
Pankreas, hem sindirim enzimleri hem de hormonlar (insülin gibi) üreten önemli bir organdır. Ultrasonla pankreasın baş, gövde ve kuyruk kısımlarını incelemeye çalışırız. Özellikle pankreasın iltihabı (pankreatit) veya kitleleri ultrasonla tespit edilebilir. Ancak pankreas, mide ve bağırsak gazları nedeniyle bazen iyi görüntülenemeyebilir. Dalak ise, vücudun bağışıklık sisteminde rol oynayan bir lenfoid organdır. Dalağın boyutunda büyüme (splenomegali), enfeksiyonlar, hematolojik hastalıklar veya karaciğer sirozu gibi çeşitli durumlarda görülebilir. Travma sonrası dalakta kanama olup olmadığı da ultrasonda değerlendirilebilir.
Pratik İpuçları
- Hazırlık: Genellikle ultrason öncesinde 6-8 saatlik bir açlık gerekir. Bu, safra kesesinin dolu olmasını sağlayarak daha iyi değerlendirilmesine yardımcı olur. Doktorunuzun özel bir hazırlık önerisi olup olmadığını sormayı unutmayın.
- İletişim: Tetkik sırasında rahatsızlık duyduğunuz veya spesifik bir şikayetiniz varsa, bunu mutlaka ultrasonu yapan teknisyene veya radyoloğa belirtin.
- Sonuçlar: Ultrason sonuçlarınızı yorumlamak için mutlaka doktorunuza danışın. Bulgular, sizin genel sağlık durumunuz ve tıbbi geçmişinizle birlikte değerlendirilmelidir.