🗞️ Manisa Haber

Kuzey güney doğu batı nasıl yazılır?

13 Haziran 2025 Manisa Haber

Kuzey, Güney, Doğu, Batı: Yönleri Doğru Yazmanın Sırları

Kuzey, güney, doğu, batı kelimelerinin yazımında bazen kafa karışıklığı yaşayabiliyoruz, değil mi? Özellikle bu yönleri bir yerde kullanırken veya bir yere tarif ederken doğru yazmak önemli. Deneyimlerime göre, bu durumun temelinde birkaç ana nokta yatıyor.

Büyük Harf mi, Küçük Harf mi?

Kuzey, güney, doğu, batı kelimelerini ne zaman büyük harfle, ne zaman küçük harfle yazacağımız, aslında cümlenin anlamına göre değişiyor.

  • Özel İsimlerin Bir Parçası Olduğunda: Eğer bu yönler, bir ülkenin, bir bölgenin veya özel bir coğrafi oluşumun adı olarak kullanılıyorsa, o zaman büyük harfle yazılır. Örneğin:

    "Türkiye'nin Kuzey bölgeleri Karadeniz iklimine sahiptir." Burada "Kuzey" kelimesi, Türkiye'nin kuzey kesimini ifade ettiği için büyük harfle yazılmıştır. Benzer şekilde,

    "Doğu Anadolu Bölgesi" veya

    "Güney Amerika kıtası" gibi kullanımlarda da yönler büyük harfle başlar.

  • Genel Anlamda Kullanıldığında: Ancak bu yönler, sadece bir yönü belirtmek için kullanılıyorsa, yani özel bir ismin parçası değilse, küçük harfle yazılır. Örneğin:

    "Güneş doğudan doğar, batıdan batar." Bu cümlede belirli bir bölgeden bahsedilmiyor, sadece genel bir bilgi veriliyor. Bu yüzden küçük harfle yazılır. Bir diğer örnek:

    "Pencere kuzeye bakıyor." Burada da sadece pencerenin hangi yöne baktığı belirtiliyor, özel bir isim yok.

  • Yön Adlarının Çoğullaştırılması veya Tamlama Oluşturması: Eğer bu yön adları, bir yerin adının sonunda tamlama kuruyorsa veya çoğul olarak kullanılıyorsa, yine küçük harfle yazılır. Örneğin:

    "Ankara'nın kuzeydoğusunda yer alan bu ilçe..." veya

    "Akdeniz'in güneybatı kıyıları..."

Belirli Bir Yeri İşaret Ettiğinde

Bazen bu yönler, bir yerin kesin olarak nerede olduğunu belirtmek için kullanılır. İşte bu durumlarda genellikle büyük harf kullanımı daha yaygındır.

  • "Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğu siyaseti..." Burada "Doğu" kelimesi, yalnızca bir yönü değil, belirli bir coğrafi ve siyasi bölgeyi ifade ettiği için büyük harfle yazılmıştır.

  • "Kuzey Atlantik Anlaşması..." Burada "Kuzey" kelimesi, anlaşmanın adının bir parçası olarak belirli bir coğrafi bölgeyi belirttiği için büyük harfle yazılır.

Örneklerle Pekiştirelim

Pratik bir ipucu olarak, bu kelimeleri kullanırken kendinize şu soruyu sorun: "Bu kelime, bir yerin adının bir parçası mı, yoksa sadece genel bir yön mü belirtiyor?" Bu ayrımı yapmak, yazım hatasını önlemekte oldukça etkilidir.

  • Yanlış:

    "Ben Kuzeyde yaşıyorum." (Eğer özel bir bölge adı değilse)

  • Doğru:

    "Ben kuzeyde yaşıyorum."

  • Doğru:

    "Türkiye'nin Kuzeyi'nde yaşıyorum." (Burada "Türkiye'nin Kuzeyi" belirli bir bölgeyi ifade ediyor.)

Yön Bildiren Kelimelerin Kullanım Alanları

Deneyimlerime göre, bu kelimelerin kullanımındaki en büyük hata, özel isim olmayan yerlerde bile büyük harfle başlatmaktır. Unutmayın, dilbilgisel kurallar, anlamı netleştirmek için vardır.

  • "Orta Doğu": Bu coğrafi bölge adı olduğu için büyük harfle yazılır.

  • "Doğu Karadeniz": Buradaki "Doğu" kelimesi, Karadeniz'in bir bölümünü belirttiği için büyük harfle yazılır.

  • "Batı yakası": Burada "Batı" kelimesi, bir yerin genel bir kısmını belirttiği için küçük harfle yazılır.

Özetle, kuzey, güney, doğu, batı kelimelerinin yazımı, kullanıldıkları bağlama göre değişir. Özel isimlerin bir parçası olduklarında büyük harfle, genel yön belirtmek için kullanıldıklarında ise küçük harfle yazılırlar. Bu ayrımı iyi bilirsen, bu kelimeleri yazarken hiç zorlanmazsın.