Kurumlar vergisinde kurum kazancının tespitinde kabul edilmeyen giderler nelerdir?

Kurumlar vergisi, şirketlerin elde ettiği kâr üzerinden alınan bir vergi türüdür. Ancak, vergi matrahının doğru hesaplanabilmesi için şirketlerin bazı giderleri vergiye esas kazançtan düşülemez. Bu giderlere "kanunen kabul edilmeyen giderler" denir. Bu yazımızda, kurumlar vergisinde kurum kazancının tespitinde kabul edilmeyen giderlerin neler olduğuna detaylı bir şekilde değineceğiz.

Sermaye Azaltılması ve Hissedar İlişkili Giderler

Sermaye azaltılması durumunda yapılan ödemeler veya örtülü sermaye üzerinden ödenen faizler, kurum kazancının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Bu tür işlemler, şirketin öz kaynak yapısını etkilediği için vergi matrahından düşülemez. Ayrıca, hissedarlara dağıtılan kâr payları da gider olarak kabul edilmez; çünkü bu ödemeler zaten vergilendirilmiş kârdan yapılmaktadır.

Şirketin kendi hisse senetlerini iktisap etmesi durumunda ortaya çıkan giderler de kurum kazancından indirilemez. Bu tür işlemler, şirketin piyasa değerini etkileyebilir ancak doğrudan vergi matrahını azaltıcı bir etkisi bulunmaz.

Transfer Fiyatlandırması ve İlişkili Kişilerle Yapılan İşlemler

Transfer fiyatlandırması yoluyla yapılan örtülü kazanç dağıtımları, kurumlar vergisinde kabul edilmeyen giderler arasında yer alır. İlişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım satımlarında piyasa koşullarına uygun olmayan fiyatlar belirlenerek vergi matrahının düşürülmesi amaçlanıyorsa, bu durum vergi incelemelerinde tespit edildiğinde gider olarak kabul edilmez ve cezai işlem uygulanabilir.

Örtülü sermaye üzerinden yapılan ödemeler de transfer fiyatlandırması kapsamında değerlendirilebilir. Şirketin, ilişkili kişilerden aldığı borçların öz kaynaklarının belirli bir oranını aşması durumunda, aşan kısma ilişkin faizler gider olarak kabul edilmez.

Cezalar, Para Cezaları ve Vergi Cezaları

Vergi Usul Kanunu ve diğer kanunlar gereğince ödenen vergi cezaları, gecikme zamları, para cezaları ve yargılama giderleri kurum kazancından indirilemez. Bu tür cezalar, mükellefin vergi yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya yasal düzenlemelere aykırı davranması sonucu ortaya çıktığı için gider olarak kabul edilmez. Ayrıca, trafik cezaları gibi diğer idari para cezaları da gider olarak yazılamaz.

Bağışlar ve Yardımlar

Kurumlar Vergisi Kanunu'nda belirtilen şartları taşımayan bağış ve yardımlar, kurum kazancından indirilemez. Örneğin, belirli vakıf ve derneklere yapılan bağışların tamamının veya bir kısmının gider olarak kabul edilebilmesi için, bu kuruluşların kamu yararına faaliyet gösteriyor olması ve bağışın belirli bir sınırı aşmaması gerekmektedir. Aksi takdirde, yapılan bağışlar vergi matrahından düşülemez.

Diğer Kabul Edilmeyen Giderler

Yukarıda belirtilenlerin yanı sıra, bazı diğer giderler de kurumlar vergisi matrahından indirilemez. Bunlar arasında; işletme ile ilgili olmayan giderler, demirbaş amortismanları (eğer demirbaş kayıtlara alınmamışsa), yasal düzenlemelere aykırı ödemeler ve belgelendirilemeyen giderler sayılabilir.

Kurumlar vergisi mükelleflerinin, kabul edilmeyen giderler konusunda dikkatli olması ve vergi danışmanlarından destek alarak yasal düzenlemelere uygun hareket etmesi önemlidir. Aksi takdirde, vergi incelemelerinde ek vergi tarhiyatları ve cezalarla karşılaşılabilir.