🗞️ Manisa Haber

Doktora yapmak için ALES şart mı?

14 Haziran 2025 Manisa Haber

Doktora İçin ALES Şart mı? İşte Bilmen Gerekenler

Doktora yapmak istediğini biliyorum ve bu yolda en çok merak edilen konulardan biri de ALES'in gerekliliği. Hemen konuya girelim: Evet, genel kural olarak Türkiye'deki devlet üniversitelerinde doktora programlarına başvurabilmek için Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Giriş Sınavı (ALES) sonuç belgesi zorunludur. Bu, Yükseköğretim Kurumu'nun (YÖK) belirlediği standart bir şart.

Deneyimlerime göre bu, birçok öğrenci için en büyük engellerden biri olabiliyor. Ama gözünü korkutmasın, doğru stratejiyle bu süreci başarıyla tamamlayabilirsin.

ALES Şartının Detayları ve İstisnalar

ALES'in genel şart olduğunu söyledik ama burada bazı ince noktalar var:

  • Eşit Ağırlık (EA), Sayısal (SAY) ve Sözel (SÖZ) Puan Türleri: Doktora başvurularında hangi puan türünün geçerli olacağı, başvurduğun doktora programının ilgili alanına göre değişir. Örneğin, temel bilimler ve mühendislik programları genellikle SAY puanını isterken, sosyal bilimler ve beşeri bilimler genellikle EA puanını esas alır. Bazı programlar ise her iki puan türünden de kabul edebilir. Başvuru yapacağın üniversitenin ilanını dikkatlice inceleyerek hangi puan türünün istendiğini mutlaka öğrenmelisin.
  • Minimum Taban Puanlar: Üniversiteler, ALES sonuçları için kendi minimum taban puanlarını belirlerler. Bu puanlar genellikle 60 veya 70 civarında olabilir, ancak programın prestiji ve rekabet düzeyine göre daha da yükselebilir. Örneğin, bazı popüler mühendislik veya sosyal bilimler doktora programları için 75 veya 80 gibi daha yüksek ALES puanları istenebilir. Bu nedenle, hedeflediğin üniversitelerin güncel başvuru koşullarını takip etmek çok önemli.
  • Yabancı Dil Şartı: Unutma ki doktora başvurularında ALES’in yanı sıra genellikle yabancı dil yeterlilik belgesi de istenir. TOEFL, IELTS veya YDS gibi sınav sonuçları kabul edilir. Bu da ALES kadar önemli bir başka adım.

ALES'ten Muafiyet Durumları Var mı?

Evet, bazı özel durumlarda ALES şartı aranmayabilir. Bunlar genellikle şunlardır:

  • Lisans Derecesini Yurt Dışında Tamamlamış Olanlar: Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından denkliği onaylanmış bir lisans derecesini yurt dışında tamamlamışsan, bazı üniversiteler ALES şartını muaf tutabilir. Ancak bu durum yine üniversitenin kendi politikasına bağlıdır. Başvuracağın üniversitenin uluslararası öğrenci kabul şartlarını veya genel başvuru koşullarını kontrol etmelisin.
  • Güzel Sanatlar ve Spor Bilimleri Alanları: Bazı güzel sanatlar ve spor bilimleri fakültelerinin doktora programlarında, yetenek ve uygulama odaklı oldukları için ALES yerine özel yetenek sınavları veya portfolyo değerlendirmesi gibi farklı kriterler uygulanabilir. Yine de bu alanlarda da lisansüstü eğitim için bilimsel hazırlık gibi ek dersler söz konusu olabilir ve ALES yerine farklı bir değerlendirme yöntemi öngörülebilir.
  • Belirli Yüksek Lisans Mezunları (Nadir Durumlar): Çok nadir olmakla birlikte, bazı üniversiteler belirli alanlarda yüksek lisansını tamamlamış ve yüksek bir lisans not ortalamasına sahip öğrencilere doktora başvurularında ALES'ten muafiyet tanıyabilir. Ancak bu durum genellikle önceden belirlenmiş özel anlaşmalar veya üniversitenin kendi yönetmeliklerindeki istisnalarla mümkündür ve oldukça yaygın bir durum değildir.

Bu muafiyet durumlarının her biri için de belirli şartlar ve belgeler istenebilir. Bu nedenle, yine en doğru bilgi için doğrudan ilgilendiğin üniversitenin lisansüstü eğitim enstitüsü ile iletişime geçmeni öneririm.

ALES'e Nasıl Hazırlanmalı?

Eğer ALES'e girmen gerekiyorsa, stratejik bir hazırlık süreci sana çok şey kazandıracaktır:

  • Sayısal ve Sözel Mantık: ALES'in iki temel bölümü vardır: Sayısal Mantık ve Sözel Mantık. Her iki bölüm de mantık yürütme becerini ölçer. Sayısal bölümünde temel matematik bilgileri (aritmetik, geometri, cebir) ve problem çözme yeteneği; Sözel bölümünde ise paragraf analizi, anlam bütünlüğü, kelime bilgisi ve mantıksal akıl yürütme ön plandadır.
  • Konu Tekrarı ve Soru Çözümü: Lise seviyesindeki matematik konularını tekrar etmek ve bol bol ALES formatında soru çözmek sana pratik kazandırır. Özellikle eski ALES sınav soruları ve deneme sınavları, sınavın formatını ve zorluk düzeyini anlamak için harika kaynaklardır.
  • Zaman Yönetimi: ALES, belirli bir sürede tamamlanması gereken bir sınavdır. Bu nedenle, deneme sınavlarında zamanı iyi kullanma pratiği yapmalısın. Hangi soru tipine ne kadar zaman ayıracağını belirlemek, sınav performansını doğrudan etkiler.
  • Kaynak Seçimi: Piyasada ALES hazırlık kitapları ve online eğitim platformları bulunuyor. Kendi öğrenme tarzına uygun kaynakları seçmek ve düzenli çalışmak önemlidir. Bazı öğrenciler için özel ders almak da faydalı olabilir.

Unutma, ALES sadece bir sınav. Eğer doğru bir planlama ve düzenli bir çalışma temposuyla ilerlersen, bu engeli de rahatlıkla aşabilirsin. Doktora yolculuğunda başarılar dilerim!