Aynı tarih neden her yıl farklı güne denk gelir?

Takvimler, doğum günleri, yıldönümleri... Hayatımızdaki birçok önemli günü belli tarihlerle hatırlarız. Ancak bazen kafamız karışır: "Geçen sene bu tarih Salı gününe denk gelmişti, bu sene neden Çarşamba?" diye düşünürüz. Peki, aynı tarih neden her yıl farklı bir güne denk gelir? İşte cevabı!

Dünya'nın Güneş Etrafındaki Hareketi ve Takvimler

Bunun en temel nedeni, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresinin tam olarak 365 gün olmamasıdır. Dünya, Güneş etrafında yaklaşık 365.24219 gün (365 gün, 5 saat, 48 dakika ve 45 saniye) içerisinde döner. Biz takvimlerimizi 365 gün üzerinden düzenleriz. Bu nedenle, her yıl yaklaşık çeyrek gün (6 saat civarı) bir fark oluşur.

Bu farkı dengelemek için de artık yıl kavramını kullanırız. Dört yılda bir, Şubat ayına bir gün ekleyerek takvimimizi senkronize ederiz. Ancak, her dört yılda bir artık yıl eklemek de tam olarak yeterli değildir. Bu nedenle, yüzyıl başlarında (1900, 2100 gibi) eğer yıl 400'e tam bölünmüyorsa (1900 bölünmez), o yıl artık yıl olmaz. Bu ince ayarlar sayesinde takvimimiz, Dünya'nın Güneş etrafındaki hareketiyle uyumlu kalmaya çalışır.

Haftanın Günleri ve Kaymalar

Bir yılın 365 gün olması, haftanın 7 gününden bağımsız bir döngü yaratır. Basitçe söylemek gerekirse, 365'i 7'ye böldüğümüzde 52 hafta ve 1 gün artar. İşte bu "1 gün", aynı tarihin bir sonraki yıl farklı bir güne denk gelmesinin temel sebebidir. Örneğin, 1 Ocak 2024 Pazartesi ise, 1 Ocak 2025 Çarşamba olacaktır (eğer arada artık yıl yoksa).

Eğer bir yıl artık yıl ise, bu kayma 2 gün olur. Çünkü artık yıl 366 gündür ve 366'yı 7'ye böldüğümüzde 52 hafta ve 2 gün artar. Bu nedenle, artık yıllar takvimdeki gün kaymalarını daha da belirgin hale getirir.

Sonuç

Özetle, aynı tarihin her yıl farklı bir güne denk gelmesinin nedeni, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresinin tam olarak 365 gün olmaması ve takvimlerimizin bu farkı dengelemek için kullandığı artık yıl sistemidir. Bu basit ama etkili sistem sayesinde, takvimlerimiz mevsimlerle ve Dünya'nın hareketleriyle büyük ölçüde senkronize kalmayı başarır.