Çocuğun Ishalini ne keser?

Çocuğun İshalini Ne Keser?

Bir ebeveyn olarak çocuğunuzun ishal olduğunu görmek hepimizi telaşlandırır. İlk aklıma gelen, "ne yedirdim de oldu?" sorusu oluyor ama genellikle enfeksiyonlar en yaygın sebep. Özellikle viral enfeksiyonlar, yani bebekler ve küçük çocuklarda sıkça gördüğümüz o süpriz misafirler. Norovirüs ve rotavirüs gibi isimler pek tanıdık gelmese de, sebep oldukları ishal tablosu hepimizin hafızasında. Bunların dışında bakteriyel enfeksiyonlar da (örneğin E. coli veya Salmonella) bazen sorun olabiliyor. Gıda zehirlenmesi de akut ishalin bir başka yaygın nedeni.

Sıvı Kaybı ve Tehlikeleri: En Önemlisi Bu!

İshalin en büyük tehlikesi, vücuttan sıvı ve elektrolitlerin hızla atılması, yani dehidrasyon. Özellikle 2 yaş altı çocuklarda ve erken bebeklerde bu durum çok hızlı ilerleyebilir. Bir çocuğun ne kadar sıvı kaybettiğini anlamak bazen zor olabilir ama birkaç belirti size ipucu verir:

• İdrar çıkışında azalma: Normalde her 4-6 saatte bir bez değiştirmek gerekirken, çocuğunuz 6-8 saattir kuru kalıyorsa veya idrar rengi koyulaşmışsa dikkatli olun.
• Ağızda kuruluk ve dudaklarda çatlama: Ağız içini kontrol edin, tükürük miktarı azalmışsa bu önemli bir işarettir.
• Gözyaşı olmadan ağlama: Ağladığında gözyaşı gelmiyorsa, bu dehidrasyonun belirgin bir göstergesidir.
• Cilt elastikiyetinde azalma: Çocuğun kolunun üst kısmındaki deriyi nazikçe çimdikleyip bırakın. Eğer deri hemen eski haline dönmüyorsa, bu vücudun susuz kaldığının bir belirtisidir.
• Halsizlik ve uyku hali: Çocuğunuzun her zamankinden daha uykulu ve tepkisiz olduğunu fark edebilirsiniz.

Bu belirtileri fark ettiğinizde hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşır. Doktorunuzun önereceği şekilde, çocuğunuzun yaşına ve kilosuna uygun olarak oral rehidrasyon solüsyonları (ORS), yani "ishal ilaçları" dediğimiz o özel karışımlar çok etkilidir. Bunları az az ama sık sık içirmek, kaybedilen sıvıyı yerine koymak için en iyi yoldur.

Beslenme: Ne Verilmeli, Ne Verilmeli?

İshal olduğunda çocuğun beslenmesi hassas bir konu. Eskiden "muz, pirinç, elma, pirinç" diyeti önerilirdi ama güncel yaklaşımlar biraz daha farklı. Deneyimlerime göre, çocuğunuzun iştahı varsa, normal veya ishale uygun diyete devam etmek daha iyi. Ana fikir, sindirimi kolay ve vücuda enerji verecek besinler sunmak.

• Sindirimi kolay karbonhidratlar: Pirinç lapası, haşlanmış patates, makarna gibi gıdalar iyi birer seçenektir.
• Muz: Muz, potasyum açısından zengin olduğu için kaybı telafi etmeye yardımcı olabilir.
• Haşlanmış tavuk veya balık: Protein ihtiyacını karşılamak için iyi olabilir.
• Yoğurt: Bazı durumlarda, probiyotik içeren yoğurtlar bağırsak florasını dengelemeye yardımcı olabilir. Ancak laktoz intoleransı gelişmiş çocuklar için sütsüz ürünler tercih edilmeli.

Kaçınılması gerekenler ise genellikle şunlardır:

• Yağlı ve kızartılmış yiyecekler: Sindirimi zordur.
• Şekerli içecekler ve meyve suları: Aşırı şeker, ishali daha da kötüleştirebilir. Özellikle elma suyu ve şeftali suyu gibi yüksek fruktozlu olanlardan kaçınmak gerekir.
• Süt ve süt ürünleri (bazı durumlarda): İshal sırasında bağırsaktaki laktaz enzimi geçici olarak azalabilir, bu da laktoz intoleransına yol açabilir. Bu nedenle doktorunuz önermediği sürece sütü kesmek veya azaltmak faydalı olabilir.
• Baharatlı ve acı gıdalar.

En önemlisi, çocuğunuzun emziriliyorsa emzirmeye devam etmek. Anne sütü, hem besin hem de sıvı ihtiyacını karşılamanın yanı sıra bağışıklık sistemini destekleyici antikorlar da içerir. Devam sütü alan bebeklerde ise doktor önerisiyle laktozsuz veya özel ishal mamalarına geçilebilir.

İlaç Kullanımı: Her Şeyin İlacı Yoktur!

Çocuğun ishalinde kullanılan ilaçlar konusunda çok dikkatli olmak gerekir. Deneyimlerime göre, "durdurucu" olarak bilinen bazı ishal ilaçları, enfeksiyonun vücuttan atılmasını engelleyerek durumu daha da kötüleştirebilir. Bu nedenle, doktorunuz önermediği sürece kesinlikle bu tür ilaçları kullanmayın.

Doktorlar genellikle ishalin altında yatan nedene göre tedavi uygularlar. Eğer bakteriyel bir enfeksiyon söz konusuysa antibiyotik reçete edilebilir. Viral enfeksiyonlarda ise antibiyotikler işe yaramaz. Doktorunuzun önerdiği probiyotikler, bazen bağırsak florasını desteklemek için kullanılabilir.

Önemli olan, çocuğunuzun genel durumunu gözlemlemek ve doktorunuzla sürekli iletişimde olmaktır. Doktorunuzun yönlendirmesi olmadan herhangi bir ilaç kullanmamak en doğru yaklaşımdır.