Tercihli korozyon nasıl meydana gelir?

Tercihli korozyon, metallerin belirli bölgelerinde veya mikro yapısal özelliklerinde yoğunlaşan bir korozyon türüdür. Bu durum, metalin genelinde eşit olarak dağılmak yerine, belirli noktalarda daha hızlı ve şiddetli bir şekilde aşınmasına neden olur. Tercihli korozyonun anlaşılması, endüstriyel uygulamalarda kullanılan metallerin ömrünü uzatmak ve potansiyel arızaları önlemek için kritik öneme sahiptir.

Tercihli Korozyonun Temel Nedenleri

Tercihli korozyonun birçok nedeni olabilir. Bunların başında, metalin mikro yapısındaki heterojenlikler gelir. Farklı fazlar, tane sınırları veya segregasyonlar, metalin belirli bölgelerinin daha aktif hale gelmesine ve korozyona daha duyarlı olmasına yol açabilir. Örneğin, paslanmaz çeliklerde krom karbür çökeltileri, kromun tükenmesine ve tane sınırlarında korozyonun hızlanmasına neden olabilir.

Bunun yanı sıra, gerilim konsantrasyonları da tercihli korozyona zemin hazırlayabilir. Yüksek gerilimli bölgelerde, metalin korozyona karşı direnci azalır ve bu bölgelerde daha hızlı aşınma meydana gelir. Kaynaklı bölgeler, vida delikleri veya keskin köşeler, gerilim konsantrasyonlarının sıkça görüldüğü yerlerdir.

Tercihli Korozyon Türleri ve Örnekleri

Tercihli korozyon farklı şekillerde ortaya çıkabilir. En yaygın türlerinden bazıları şunlardır:

• Tane Sınırı Korozyonu: Metalin tane sınırlarında meydana gelen korozyondur. Özellikle östenitik paslanmaz çeliklerde kaynak sonrası ısıl işlem uygulanmadığında sıkça görülür.
• Seçici Alaşım Çözünmesi (Dealloying): Bir alaşımın belirli elementlerinin korozyon yoluyla uzaklaştırılmasıdır. Örneğin, pirinçte çinko elementinin çözünmesi (dezincification) buna bir örnektir.
• Pitting (Çukurcuk) Korozyonu: Metal yüzeyinde küçük çukurların oluşmasıyla karakterize edilir. Bu çukurlar zamanla derinleşebilir ve metalin dayanımını ciddi şekilde azaltabilir.

Bu korozyon türleri, özellikle petrokimya tesisleri, denizcilik uygulamaları ve enerji santralleri gibi zorlu ortamlarda büyük sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, tercihli korozyonun önlenmesi ve kontrol altına alınması büyük önem taşır.

Tercihli Korozyondan Korunma Yolları

Tercihli korozyondan korunmak için çeşitli yöntemler mevcuttur. Bunlar arasında:

• Uygun Malzeme Seçimi: Ortam koşullarına ve uygulama gereksinimlerine uygun, korozyona dayanıklı malzemelerin seçilmesi.
• Yüzey İşlemleri: Metal yüzeyini pasifleştiren veya koruyucu bir tabaka oluşturan kaplamalar (örneğin, krom kaplama, çinko kaplama).
• Katodik Koruma: Metali katodik potansiyele getirerek korozyon hızını azaltmak.
• Korozyon İnhibitörleri: Ortama korozyonu yavaşlatan kimyasal maddeler eklemek.
• Tasarım Optimizasyonu: Gerilim konsantrasyonlarını en aza indiren ve su birikimini engelleyen tasarımlar kullanmak.

Sonuç olarak, tercihli korozyon, metallerin dayanıklılığını ve güvenilirliğini tehdit eden önemli bir sorundur. Bu tür korozyonun nedenlerini anlamak ve uygun önlemleri almak, endüstriyel tesislerin ve ekipmanların uzun ömürlü olmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir.