CPU kullanımı nasıl bakılır?

CPU Kullanımını Anlamak ve Yönetmek

Bilgisayarının yavaşladığını hissettiğinde veya bir programın takılıp kaldığını fark ettiğinde, ilk bakman gereken yer CPU kullanımıdır. CPU (Merkezi İşlem Birimi), bilgisayarının beyni gibidir. Tüm komutları işler ve programların çalışmasını sağlar. Yüksek CPU kullanımı, bilgisayarının zorlandığının bir işaretidir.

Deneyimlerime göre, CPU kullanımını takip etmek, performans sorunlarını teşhis etmenin ve çözmenin en etkili yollarından biridir. Windows'ta bunu yapmak oldukça basittir.

Görev Yöneticisi: En Yakın Dostun

Windows'ta Görev Yöneticisi, CPU kullanımını gerçek zamanlı olarak izleyebileceğin en önemli araçtır. Bunu açmak için Ctrl + Shift + Esc tuş kombinasyonunu kullanabilirsin. Görev Yöneticisi açıldığında, "İşlemler" sekmesine git. Burada çalışan tüm programları ve arka plan görevlerini listelenmiş olarak göreceksin.

Listenin en üstünde bulunan "CPU" sütun başlığına tıklayarak, o anda en çok CPU kaynağını kullanan uygulamaları en üstten en alta doğru sıralayabilirsin. Genellikle, %20-30 seviyesinin üzerindeki sürekli kullanım, o uygulamanın sistemi zorladığını gösterebilir. Eğer bu oran sürekli %80-100 civarında seyrediyorsa, ciddi bir performans sorunu yaşıyorsun demektir.

Örneğin, bir video düzenleme programı kullanırken veya yüksek grafikli bir oyun oynarken CPU kullanımının %70-90'lara çıkması normal olabilir. Ancak, internette gezinirken veya basit bir metin editörü kullanırken bu oranın sürekli olarak %50'nin üzerinde olması anormaldir. Bu durumda, arka planda çalışan ve farkında olmadığın bir işlem olabilir.

Hangi Uygulamalar CPU'yu Zorluyor?

Görev Yöneticisi'nde en çok CPU kullanan uygulamaları belirledikten sonra, ne yapacağına karar verebilirsin.

• Tanımadığın Süreçler: Eğer listede bilmediğin bir işlem görüyorsan, bu bir virüs veya zararlı yazılım olabilir. Bu durumda, o işlemi seçip "Görevi Sonlandır" diyebilirsin. Ancak emin olmadığın durumlarda dikkatli ol. İnternette isimlerini araştırarak ne olduklarını öğrenebilirsin.
• Sürekli Yüksek Kullananlar: Eğer her zaman aynı uygulama CPU'yu aşırı kullanıyorsa, o uygulamada bir sorun olabilir. Bu, uygulamayı güncellemek, yeniden yüklemek veya alternatif bir yazılım aramak anlamına gelebilir. Örneğin, bazı tarayıcı eklentileri ciddi performans sorunlarına yol açabilir.
• Arka Plan İşlemleri: Bazen uygulamalar kapattıktan sonra bile arka planda çalışmaya devam edebilir. Görev Yöneticisi'nde bu tür işlemleri görüyorsan ve artık ihtiyaç duymuyorsan, bunları da sonlandırabilirsin.

Performansı Artırmak İçin Pratik Öneriler

CPU kullanımını optimize etmek için birkaç basit adım izleyebilirsin:

• Gereksiz Programları Kapat: Kullanmadığın tüm programları ve pencereleri kapat. Her açık pencere bir miktar CPU kaynağı kullanır.
• Arka Plan Uygulamalarını Sınırla: Başlangıçta çalışan ve otomatik olarak açılan gereksiz programları devre dışı bırak. Bunu Görev Yöneticisi'nin "Başlangıç" sekmesinden yapabilirsin.
• Antivirüs Taraması Yap: Bilgisayarında virüs veya zararlı yazılım olmadığından emin olmak için düzenli olarak tam sistem taraması yap. Bazı kötü amaçlı yazılımlar arka planda gizlice çalışarak CPU'yu tüketir.
• Sürücü Güncellemeleri: Özellikle ekran kartı ve anakart sürücülerinin güncel olması, genel sistem performansını ve CPU verimliliğini artırabilir.
• Donanımsal Kontrol: Eğer CPU kullanımın sürekli olarak yüksekse ve yukarıdaki adımlar işe yaramıyorsa, bilgisayarının soğutma sistemini kontrol etmen gerekebilir. Aşırı ısınan bir CPU, performansını düşürür. Tozlanmış fanlar veya yetersiz termal macun, bu duruma yol açabilir. Bu tür durumlarda bir teknisyenden yardım almak iyi bir fikir olabilir.

Unutma, bilgisayarının nasıl çalıştığını anlamak, daha akıcı bir deneyim yaşamanı sağlar. CPU kullanımı, bu anlayışın temel taşıdır.