Bir binanın iskanı olup olmadığını nasıl anlarız?

Binanızın İskanı Var mı, Yok mu? Nasıl Anlaşılır?

Evinizin veya almak istediğiniz konutun yapı kullanma izin belgesi yani kısaca iskanı olup olmadığını anlamak, ileride başınıza gelebilecek birçok sıkıntıyı önler. Deneyimlerime göre bu konu, birçok kişinin göz ardı ettiği ama bir o kadar da hayati bir mesele. Gelin, bu işin iç yüzüne birlikte bakalım.

İskan Nedir, Neden Önemlidir?

En basit tabirle iskan, binanın projeye uygun olarak tamamlandığını gösteren resmi bir belgedir. Belediyeler tarafından verilir ve binanın, ilgili yönetmeliklere, imar planlarına ve projesine uygun bir şekilde inşa edildiğini onaylar. İskanı olmayan bir bina, aslında yasal olarak oturulmaya uygun olmayan bir yapıdır. Bu durum, deprem gibi doğal afetlerde can güvenliğinizden, elektrik, su gibi temel hizmetleri alıp alamayacağınıza kadar pek çok alanda ciddi sorunlara yol açabilir.

İskan Sorgulama Yöntemleri: Elinizdeki Kanıtlar Neler?

Bir binanın iskanının olup olmadığını anlamanın birkaç pratik yolu var. Bunları maddeler halinde sıralayalım:

• Tapu Kaydı: En başta tapu kaydına bakmak gerekir. Eğer tapuda "arsa payı ve kat irtifaklı" yazıyorsa, bu binanın henüz tamamlanmadığı veya iskanının alınmadığı anlamına gelir. İskanı alınmış bir binada tapu kaydında genellikle "kat mülkiyetli" ibaresi bulunur. Bu, en somut ve güvenilir bilgilerden biridir.
• Belediye İle İletişim: En kesin bilgiyi alabileceğiniz yer, binanın bağlı olduğu belediyenin ilgili birimidir. Belediyeye giderek veya online hizmetleri varsa oradan binanın iskan durumunu sorgulatabilirsiniz. Bunun için belediyeye binanın adresini veya varsa ruhsat numarasını bildirmeniz yeterli olacaktır.
• Daire İçi Kontroller: Daire içinde yapılan bazı incelemeler de size fikir verebilir. Örneğin, elektrik, su ve doğalgaz aboneliklerinin bireysel olarak alınabilmesi genellikle iskanın olduğunu gösterir. Eğer bu hizmetler apartman adına tek bir sayaçtan alınıyorsa, bu iskansızlık belirtisi olabilir. Ayrıca, her bir dairenin kendine ait tapusu varsa, bu da iskanın alınmış olma ihtimalini güçlendirir.
• Mimari Proje ve Ruhsat: Eğer elinizde binanın yapı ruhsatı ve mimari projesi varsa, bu belgeleri inceleyerek de bilgi edinebilirsiniz. Ancak bu belgeler teknik detaylar içerdiği için anlamakta zorlanabilirsiniz. Yine de, ruhsat ve projedeki bilgilerle belediyeden alacağınız bilgileri karşılaştırabilirsiniz.

Olası Sorunlar ve Yapılması Gerekenler

Deneyimlerime göre, iskanı olmayan bir bina satın almak veya böyle bir yerde yaşamak ciddi riskler taşır. Bu riskler arasında şunlar bulunur:

• Yasal Sorunlar: Belediyenin denetimlerinde iskanı olmayan binalar mühürlenebilir veya yıkım kararı alınabilir.
• Kredi Kullanım Zorlukları: Bankalar, iskanlı olmayan konutlar için genellikle kredi vermezler.
• Alım-Satım Engelleri: İskanı olmayan bir mülkü satmak da zorlaşır.
• Değer Kaybı: İskanı olmayan yapılar, piyasa değerinin altında kalır.
• Güvenlik Riskleri: Projeye uygun yapılmayan ve denetimden geçmemiş bir binanın deprem gibi risklere karşı ne kadar güvenli olduğunu sorgulamak gerekir.

Eğer mevcut binanızın iskansız olduğunu fark ederseniz, ilk yapmanız gereken, bir mimar veya inşaat mühendisi ile görüşerek binanın mevcut durumunu değerlendirmektir. Ardından, belediye ile iletişime geçerek iskan alma süreci hakkında bilgi almalı ve gerekli adımları atmalısınız. Bu süreç biraz zahmetli olabilir ama uzun vadede hem sizin hem de sevdiklerinizin güvenliği için atılması gereken en doğru adımdır.