Dışsal güdüler nelerdir?

Hayatımız kararlar, seçimler ve eylemlerle dolu. Peki, bizi bu eylemlere iten güç ne? Motivasyon! Motivasyon, hedeflerimize ulaşmamızı sağlayan içsel bir itici güçtür. Ancak, motivasyonun farklı türleri vardır. Bunlardan biri de dışsal güdülerdir. Gelin, dışsal güdülerin ne olduğuna, nasıl çalıştığına ve hayatımızı nasıl etkilediğine yakından bakalım.

Dışsal Güdü Nedir?

Dışsal güdü, bir davranışı gerçekleştirme nedenimizin, dışarıdan gelen ödüller veya cezalardan kaynaklanması durumudur. Yani, bir şeyi yaparken içsel bir zevk veya ilgi duymak yerine, dışarıdan bir beklentiyle hareket ederiz. Bu beklentiler, para, not, takdir, ödül gibi somut şeyler olabileceği gibi, ceza, eleştiri, dışlanma gibi soyut şeyler de olabilir.

Örneğin, bir öğrencinin sadece iyi not almak için ders çalışması, bir çalışanın sadece terfi almak için ekstra mesai yapması, bir sporcunun sadece madalya kazanmak için antrenman yapması dışsal güdüye örnektir. Bu durumlarda, eylemin kendisi değil, eylemin sonucunda elde edilecek olan şey önemlidir.

Dışsal Güdülerin Avantajları ve Dezavantajları

Dışsal güdüler, kısa vadede oldukça etkili olabilir. Özellikle, bir işe başlamakta zorlanıyorsak veya motivasyona ihtiyacımız varsa, dışarıdan gelen bir ödül veya ceza beklentisi bizi harekete geçirebilir. Örneğin, bir proje teslim tarihine yaklaşırken, patronumuzun vereceği bir bonus bizi daha hızlı ve verimli çalışmaya teşvik edebilir.

Ancak, dışsal güdülerin bazı dezavantajları da vardır. En önemlisi, dışsal ödüllerin ortadan kalkması durumunda motivasyonun da azalması veya kaybolmasıdır. Sürekli olarak dışarıdan bir beklentiyle hareket etmek, zamanla içsel motivasyonumuzu zayıflatabilir ve bağımlı hale getirebilir. Ayrıca, sadece ödül odaklı olmak, yaratıcılığı ve problem çözme yeteneğini de olumsuz etkileyebilir.

Dışsal Güdüleri Nasıl Daha Etkili Kullanabiliriz?

Dışsal güdüleri tamamen reddetmek yerine, onları doğru ve dengeli bir şekilde kullanmak önemlidir. İşte bazı ipuçları:

• Dışsal ödülleri, içsel motivasyonu destekleyici bir araç olarak kullanın. Örneğin, bir işi tamamladıktan sonra kendinizi ödüllendirin, ancak ödülün işin kendisinden daha önemli hale gelmesine izin vermeyin.
• Ödülleri kişisel hedeflerinize ve değerlerinize uygun olarak belirleyin. Sadece başkalarının beklentilerini karşılamak için değil, kendinizi geliştirmek ve mutlu etmek için çalışın.
• Dışsal ödüllere bağımlı hale gelmemek için, içsel motivasyonunuzu da güçlendirmeye çalışın. Kendinize ilgi alanlarınız doğrultusunda hedefler belirleyin ve bu hedeflere ulaşmaktan keyif alın.

Unutmayın, motivasyon bir denge işidir. Hem dışsal güdüleri hem de içsel motivasyonu bir arada kullanarak, daha başarılı, mutlu ve tatmin edici bir hayat yaşayabilirsiniz.