🗞️ Manisa Haber

Imla nasıl yazılır?

14 Haziran 2025 Manisa Haber

İmla Kurallarına Hakim Olmanın Yolları

Yazı dilimizde doğru imla kullanmak, yazdıklarımızın anlaşılır ve etkili olmasının temel taşı. Bu, sadece hata yapmamak değil, aynı zamanda düşüncelerini net bir şekilde ifade edebilmektir. Deneyimlerime göre, imla kurallarını öğrenmek ve uygulamak sanıldığı kadar zor değil. İşte sana bu yolda rehberlik edecek birkaç nokta.

Noktalama İşaretlerinin Gizemini Çöz

Noktalama işaretleri, cümlenin anlamını değiştirebilen küçük ama güçlü araçlardır. Yanlış kullanılan bir virgül, anlam karmaşasına yol açabilir. Örneğin, "Ali, gel." ile "Ali gel." arasındaki fark, bir emir veya bir davet anlamını taşır.

  • Nokta (.): Cümle bittiğinde kullanılır. Basit bir kural gibi görünse de, özellikle uzun ve karmaşık cümlelerde nerede biteceğini bilmek önemlidir.
  • Virgül (,): Eş görevli sözcükleri, sıralı cümleleri ayırmak için kullanılır. Ya da bir cümlenin ara sözlerini belirtmek için. Mesela, "Bugün hava çok güzeldi, güneş açmıştı, kuşlar ötüyordu." gibi bir sıralamada virgüllerin yeri bellidir. Ya da "Bu kitap, benim en sevdiğim kitaplardan biri, çok akıcı." gibi bir ara sözü ayırmak için kullanılır.
  • Noktalı Virgül (;): Genellikle virgülle ayrılmış tür veya takımları daha belirginleştirmek için kullanılır. Ya da kendi içinde sıralama olan cümleleri birbirine bağlamak için. "Kahvaltıda peynir, zeytin, domates; öğle yemeğinde çorba, salata, tavuk yedim." gibi bir kullanımda noktalı virgül, grupları netleştirir.
  • Soru İşareti (?): Soru cümlelerinin sonuna gelir. Bu net.
  • Ünlem İşareti (!): Sevinç, korku, şaşırma gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur. "Ne kadar güzel bir gün!" gibi.

Unutma, her noktalama işaretinin belirli bir görevi vardır. Bu görevleri öğrenmek, yazılarını çok daha akıcı hale getirecektir.

Kesme İşaretinin İncelikleri

Kesme işareti ('), özel isimlere gelen ekleri ayırmak için kullanılır. Bu kural genellikle karıştırılır.

  • Özel Adlara Gelen Ekler: "Türkiye'nin başkenti Ankara'dır." Burada "Türkiye'nin" ve "Ankara'dır" derken kesme işaretini kullanırız.
  • Kurum ve Kuruluş Adlarına Gelen Ekler: "TÜBİTAK'ın çalışmaları önemlidir." gibi.
  • Diller, Lehçeler, Dinler: "Türkçe öğrenmek zor değil." derken kullanmayız. Ama "Türkçe'nin incelikleri..." derken kullanırız. Bu ayrım önemli.
  • Belirli Bir Tarih Belirten Ay ve Gün Adlarına Gelen Ekler: "23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı kutladık."

Ancak, "Türkçe", "İngilizce" gibi dillerin genelinden bahsederken kesme işareti kullanılmaz. Buna dikkat etmelisin. Örneğin, "İngilizceyi iyi konuşuyorum." doğru, "İngilizce'yi iyi konuşuyorum." yanlış.

Yazım Kurallarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yazım kuralları, kelimelerin doğru yazılıp yazılmadığıyla ilgilidir. En sık yapılan hatalardan bazıları şunlardır:

  • Birleşik Kelimeler: "Her şey" ayrı yazılır. "Herkes" bitişik yazılır. "Gündüz" ve "gece" kelimeleriyle kurulan birleşik kelimeler de ayrı yazılır: "gündüz vakti", "gece yarısı". Ama "Gündüz gözüyle" bitişik yazılır. Bu gibi istisnalara dikkat etmek gerekir.
  • Dahi, De Bağlacı: "Sen de mi?" derken ayrı yazılır. "Ben de geldim." derken ayrı yazılır. Ama "Zeki bir öğrenci olduğu kadar çalışkan da." derken bitişik yazılır. Bunu anlamak için "bile" kelimesiyle değiştirmeyi deneyebilirsin. Eğer cümle bozulmuyorsa, "de" ayrı yazılır. "Onun da gelmesi güzel olur." => "Onun bile gelmesi güzel olur." Anlam bozulmuyor, o zaman ayrı. "Ödevini de yaptı." => "Ödevini bile yaptı." Anlam bozuluyor. O zaman bitişik yazılır.
  • Sıfat Fiiller (-an, -en, -dık, -dik vb.): "Gördüklerim", "bildiklerim" gibi kelimeler ayrı yazılır. Ancak "Ankara'ya vardıklarında" gibi durumlarda kesme işareti kullanılır.
  • Sayılarda Kesirler: "Yüzde on" ayrı yazılır. "Ondalık sayılar" olarak geçtiğinde "0,75" gibi sayılar yazılır.

Bu kuralları öğrenmenin en iyi yolu bol bol okumak ve yazmaktır. Yazdıklarını gözden geçirmek, hata yaptığın yerleri fark etmeni sağlar.

İmla Pratikleri ve Öneriler

İmlanı geliştirmek için:

  • Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğü'nü Kullan: Bu en güvenilir kaynaktır. Şüpheye düştüğün her kelimeyi buraya sor. TDK'nın mobil uygulaması da var, çok pratik.
  • Bol Bol Okuma Yap: Güvenilir kaynaklardan, nitelikli yazarların eserlerini okumak, doğru kullanımı görmeni sağlar.
  • Yazdıklarını Kontrol Et: Yazdıktan sonra mutlaka bir kere daha oku. Hatta mümkünse bir arkadaşından da okumasını iste.
  • Yazım Kılavuzlarına Göz At: İnternette veya kitapçılarda bulabileceğin güncel yazım kılavuzları, pratik bilgiler içerir.
  • Teknolojiden Yararlan: Kelime işlemcilerdeki imla denetleyicileri de ilk etapta işe yarar, ama onlara tamamen güvenme. Kendi bilgini de kullanmalısın.

İmla, sürekli öğrenilen ve geliştirilen bir beceridir. Sabırlı ol ve pratik yapmaktan vazgeçme.